Załącznik

do Uchwały Nr 1/09

Zebrania Wiejskiego Sołectwa Kalinówka Królewska

z dnia 27 marca 2009 r.

w sprawie przyjęcia Planu odnowy miejscowości Kalinówka Królewska

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI

KALINÓWKA KRÓLEWSKA

Opracował:

mgr inż. Andrzej Zdanowicz

Kalinówka Królewska, marzec 2009 r.

Spis treści:

Wstęp

Plan Odnowy Miejscowosci Kalinówka Królewska opracowany został zgodnie z § 10 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 14 lutego 2008 r. (tekst jednolity) w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

Plan powstał przy aktywnym udziale mieszkańców Sołectwa Kalinówka Królewska. Został on przyjęty Uchwałą Nr 1/09 Zebrania Wiejskiego Sołectwa Kalinówka Królewska z dnia 27 marca 2009 r. oraz zatwierdzony Uchwałą Nr XX/119/09 Rady Gminy Jasionówka z dnia 30 marca 2009 r.

Plan jest dokumentem programowym określającym zadania, jakie należy zrealizować na terenie sołectwa w okresie najbliższych 7 lat.. Zadania te wynikają
z potrzeb mieszkańców i maja one na celu poprawę warunków życia i pracy mieszkańców, ich aktywizację zawodową oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej miejscowości Kalinówka Królewska. Warunkiem powodzenia ich realizacji jest współdziałanie władz gminnych, władz sołectwa,
i mieszkańców sołectwa.

Z uwagi na zakres zadań i wartość, ich realizacja będzie finansowana:

1.1. Położenie

Miejscowość Kalinówka Królewska położona jest w zachodniej części Gminy Jasionówka, należącej do powiatu monieckiego, przy drodze powiatowej Kalinówka Kościelna - Jasionówka. Wieś wraz z zabudową kolonijną tworzy Sołectwo Kalinówka Królewska o powierzchni 1 052 ha zamieszkałe przez 286 mieszkańców.

Mapa Nr 1.

Położenie miejscowości Kalinówka Królewska na terenie gminy

1.2. Historia

Historia Kalinówki Królewskiej jest ściśle związana z miejscowościami: Kalinówka Kościelna - wieś plebańska probostwa kalinowskiego, Wojtówce - wieś chłopów poddanych wójta oraz Ogrodniki - folwark i pracownicy folwarczni wójta,
z którymi wchodziła w skład zespołu wsi noszącego nazwę Kalinówka. Początkami wieś sięga końca XIV w. i stanowiła własność Radziwiłłów. Mieszkali w niej chłopi królewscy.

Przez wieki swojego istnienia Kalinówka Królewska wraz dobrami jasionowsko - kalinowskimi należała kolejno do rodów: Kurzenieckich, Grajewskich, Ważyńskich, Kuczyńskich, Starzeńskich, Wołłowiczów, Miączyńskich. W XIX wieku stanowiła własność rosyjskiego generała Ludersa.

Do 1954 roku Kalinówka Królewska należała do Gminy Kalinówka Kościelna wchodzącej w skład powiatu białostockiego. W 1954 roku, po utworzeniu powiatów gminy zostały przekształcone w gromady i Kalinówka Królewska weszła w skład nowoutworzonego powiatu monieckiego. Po 1 stycznia 1973 roku, po reaktywowaniu gmin, tereny dawnej gminy Kalinówka Kościelna zostały podzielone pomiędzy gminy Mońki, Knyszyn, Jasionówka i Jaświły. Kalinówka królewska weszła w skład Gminy Jasionówka.

1.3. Przestrzenna struktura miejscowości Kalinówka Królewska

Kalinówka Królewska należy do większych wsi Gminy Jasionówka. Na dzień 15 października 2008 r. na terenie sołectwa mieszkało 286 osób w 72 budynkach mieszkalnych. Dominuje zabudowa zagrodowa oraz jednorodzinna. Wyposażenie mieszkań w podstawowe instalacje i urządzenia było następujące:

Wieś ma ulicowy układ zabudowy. Zabudowa koncentruje się wzdłuż drogi powiatowej Kalinówka Kościelna - Jasionówka.

Oprócz władz sołeckich (Sołtysa i Rady Sołeckiej) w środku wsi znajduje się tu wiejski dom kultury, który z uwagi na stan techniczny jest wyłączony
z użytkowania. W budynku domu kultury funkcjonuje jedyny we wsi sklep spożywczy. Na terenie wsi funkcjonują 3 podmioty gospodarcze świadczące dla mieszkańców usługi żniwowe, z zakresu leśnictwa oraz obsługi i naprawy samochodów.

Kalinówka Królewska należy do Parafii pw. Św Anny w Kalinówce Kościelnej położonej w odległości ok. 3 km na terenie sąsiedniej Gminy Knyszyn. Również dzieci z tej miejscowości uczą się w Zespole Szkół w Kalinówce Kościelnej.

Zgodnie ze „Studium uwarunkowań i kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Jasionówka” opracowanym w 2000 r. w miejscowości Kalinówka Królewska przewidziano działalności rolniczej, produkcji leśnej oraz budownictwa mieszkaniowego granicach zabudowy wsi.

2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości Kalinówka Królewska

2.1. Zasoby przyrodnicze

Powiat moniecki stanowi obszar o wyjątkowych walorach ekologicznych
i krajobrazowych. Ze wszystkich stron otaczają go cenne obiekty przyrodnicze: od zachodu pokaźne połacie powiatu obejmuje Biebrzański Park Narodowy, ze strony wschodniej, w granicach powiatu leżą obrzeża Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej, krańce południowe stanowią natomiast fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu „Doliny Narwi" i stykają się z otuliną Narwiańskiego Parku Narodowego.

Mapa nr 2.

Obszary chronione na terenie Powiatu Monieckiego

Na terenie powiatu istnieje szereg ciekawych obiektów zabytkowych architektury i budownictwa drewnianego, sakralnego i fortyfikacyjnego. Z tego względu na terenie powiatu monieckiego powstało wiele znanych w regionie szlaków turystycznych pieszych i rowerowych, takich jak:

Walory środowiska: unikalne tereny bagienne, puszcza knyszyńska, wielkie kompleksy leśne, czyste powietrze, stwarzają szansę dla rozwoju turystyki kwalifikowanej, krajoznawczej, a także agroturystyki.

Kalinówka Królewska położona jest w sąsiedztwie rezerwatu przyrody „Wielki Las” - leśny o powierzchni 129,8 ha, utworzony w 1990r. Celem ochrony jest zachowanie w naturalnym stanie fragmentu Puszczy Knyszyńskiej obejmującego dobrze zachowane zbiorowiska borów mieszanych ze starymi drzewostanami oraz zatorfione obniżenia z olsami.

Również sąsiaduje z Parkiem Krajobrazowym Puszczy Knyszyńskiej Imienia Profesora Witolda Sławińskiego. Park, o powierzchni 74 447 ha utworzony został 24 maja 1988r. Celem Parku jest ochrona terenów leśnych i dolin rzecznych wyróżniających się wysokim stopniem naturalności, dużymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi, występowaniem wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt, różnorodnością form geomorfologicznych oraz bogactwem kulturowym, a także stworzenie warunków do prowadzenia działalności naukowej i dydaktycznej oraz rozwijania turystyki kwalifikowanej i wypoczynku.

Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Witolda Sławińskiego
i rezerwat przyrody „Wielki Las” objęte są Siecią NATURA 2000 i należą do Obszaru Specjalnej Ochrony ptaków PLB 200003 Puszcza Knyszyńska oraz Specjalnych Obszarów Ochrony siedlisk PLH 200006 Ostoja Knyszyńska.

Samą Kalinówkę Królewską otaczają ją lasy, będące przedłużeniem Puszczy Knyszyńskiej. Obfitują one w grzyby i owoce runa leśnego. Oko w oko można tu
spotkać sarny, jelenie, zające i dziki oraz różne gatunki ptaków leśnych. Z uwagi na swoje położenie przy szlaku łączącym Gminę Jasionówkę z Gminami Knyszyn
i Mońki wieś ma szansę stać się bazą wypadową dla turystów odwiedzających
województwo podlaskie oraz powiat moniecki. Warunkiem jest stworzenie bazy
noclegowej i żywieniowej.

2.2. Dziedzictwo kulturowe

Fotografia nr 1.

Budynek szkoły w Kalinówce Królewskiej

Fotografia nr 2.

Alejka - starodrzew

Na terenie Kalinówki Królewskiej zachował się tylko 1 obiekt zabytkowy
o wartościach kulturowych. Jest nim zespół szkolny: murowany budynek szkolny
i budynek gospodarczy z lat 30 XX wieku. Budynki znajdują się na działce
o powierzchni 1 ha. Budynek szkolny wymaga remontu.

Szkoła przed wojną nosiła im. Króla Zygmunta Augusta. Po likwidacji tej placówki oświatowej mieszkańcy wsi postanowili, że nie pozwolą sprzedać tego pięknego budynku. Zawiązano Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe, a jego prezesem został Jan Skutnik. Budynek szkoły gmina przekazała towarzystwu i powstała w nim izba regionalna. Eksponowane tu były przedmioty codziennego użytku, jakimi posługiwali się mieszkańcy tych terenów. W roku 2008 izba regionalna został zlikwidowana, a budynki zostały sprzedany osobie prywatnej.

Fotografie nr 3,4,5,6

Eksponaty z izby regionalnej

Kółko" służące do przędzenia nici Żarna w których mielono zboże

Krosna-warsztat tkacki Pług i socha służące do uprawy roli

Jako ciekawostkę można podać, że w tej wsi znajduje się 15 krzyży
i kapliczek, przy których tradycyjnie już od 10 lat w Niedzielę Palmową odprawiana jest Droga Krzyżowa przez całą wieś.

Fotografia nr 7.

Krzyż w Kalinówce Królewskiej zdobiony rzeźbami

2.3. Obiekty i tereny

Fotografia nr 3.

Układ zabudowy miejscowości Kalinówka Królewska

Z uwagi na ulicowy charakter zabudowy, w miejscowości Kalinówka Królewska szczególne znaczenie ma droga powiatowa. Jest ona podstawowym ciągiem komunikacyjnym, przy którym skupia się życie mieszkańców. Po obu stronach drogi pobudowane są chodniki ułatwiające ruch pieszy. Jednakże ze względu na stan techniczny, wymagają przebudowy.

Fotografia nr 4.

Układ zabudowy miejscowości Kalinówka Królewska

Przy drodze tej zlokalizowany budynek wiejskiego domu kultury, w którym funkcjonuje jedyny we wsi sklep. Przy klubie znajduje się jedyne we wsi miejsce do parkowania samochodów.

Mieszkańcy mogą też korzystać z boiska wiejskiego znajdującego się
w sąsiedztwie sprzedanego zespołu szkolnego. Stan techniczny boiska jest niedostateczny i nie spełnia ono wymaganych standardów. Obiekt wymaga modernizacji.

Przez wieś przebiega szlak rowerowy Królowej Bony.

2.4. Infrastruktura społeczna

Oświata

Zespół Szkolny w Kalinówce Królewskiej funkcjonował do 2000 r., w którym to szkoła została zlikwidowana. Dzieci dowożone są obecnie do Zespołu Szkolno - Przedszkolnego w Jasionówce oraz Zespołu Szkół w Kalinówce Kościelnej. W roku szkolnym 2008/2009 do Zespołu Szkół uczęszcza 186 uczniów z następujących miejscowości: Kalinówka Kościelna, Guzy, Wojtówce, Ogrodniki, Jaskra, Nowiny Kasjerskie, Zofiówka, Chobotki - Gmina Knyszyn, Kropiwnica, Dudki, Sikory - Gmina Mońki, Kalinówka Królewska - Gmina Jasionówka, Starowola - Gmina Jaświły. Pracuje tu 19 nauczycieli oraz 6 pracowników obsługi. Szkoły wyposażone są w pracownie internetowe. W Zespole funkcjonuje biblioteka szkolna oraz świetlica z dożywianiem. Na terenie posesji szkolnej znajduje się boisko. W roku 2008 oddano do użytku salę gimnastyczną z wielofunkcyjnym boiskiem sportowym o wymiarach 13,0 x 25,0 m i z zapleczem sanitarno - szatniowym.

Kultura

Fotografia nr 5.

Budynek Wiejskiego Domu Kultury w miejscowości Kalinówka Królewska

Upowszechnianiem kultury na Kalinówce Królewskiej zajmował się Wiejski Dom Kultury. Budynek został wybudowany w czynie społecznym przez mieszkańców wsi.
Z uwagi stan techniczny obiektu został on zamknięty. Budynek wymaga przeprowadzenia prac remontowych.

Mieszkańcy mogą korzystać z usług Gminnego Ośrodka Kultury oraz Biblioteki Publicznej w Jasionówce. Jednak z uwagi na odległość oraz brak dogodnych połączeń PKS dostęp jest utrudniony.

Sport i rekreacja

Jak wcześniej wspomniano, na terenie miejscowości Kalinówka Królewska znajduje się boisko przy byłej szkole. Stan techniczny boiska jest niedostateczny
i nie spełnia ono wymaganych standardów. Młodzież szkolna korzysta z obiektów sportowych Zespołu Szkolnego w Kalinówce Kościelnej, w którym uczy się.

Ochrona zdrowia

Usługi zdrowotne dla mieszkańców Kalinówki świadczą Ośrodki Zdrowia
w Jasionówce i w Kalinówce Kościelnej prowadzone przez SPZOZ w Mońkach.
W ośrodku w Jasionówce funkcjonuje również punkt apteczny.

2.5. Infrastruktura techniczna

Miejscowość Kalinówka Królewska posiada sieć wodociągową zasilaną ze Stacji Uzdatniania Wody w Słomiance, którą obsługuje Gospodarstwo Pomocnicze Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych Eksploatacja Wodociągów w Białymstoku. Miejscowość nie jest skanalizowana. Ścieki gromadzone są szambach.

Mieszkania są ogrzewane indywidualnie. Dominującym rozwiązaniem są lokalne źródła ciepła na paliwa stałe, olej lub gaz. Głównym źródłem energii cieplnej jest węgiel kamienny oraz drewno.

Miejscowość objęta jest zbiórką odpadów komunalnych połączoną
z segregacją odpadów prowadzona przez Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania
z Białegostoku przy współpracy w Gminą Jasionówka.

Układ komunikacyjny miejscowości stanowią droga powiatowa Kalinówka Kościelna - Jasionówka oraz drogi dojazdowe do pól. Układ komunikacyjny funkcjonalnie jest dobrze rozwinięty, jednak jego stan techniczny jest niezadowalający.

Sieć energetyczna i telefoniczna w pełni zaspakaja potrzeby mieszkańców.

2.6. Gospodarka i rolnictwo

Gmina Jasionówka jest gminą rolniczą. Ta klasyfikacja wynika
z przeznaczenia gruntów, które w większości są użytkami rolnymi oraz
z podstawowych rodzajów działalności, jakimi zajmują się w większości mieszkańcy Gminy.

W roku 2000 wszystkie gminy województwa podlaskiego były badane przez Instytut Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach pod kątem przydatność do produkcji rolnej. Gmina Jasionówka uzyskała średnie notowania. Badana była:

Powyższe wskaźniki potwierdzają, iż warunki przyrodnicze Gminy pozwalają na rozwijanie na jej terenach funkcji rolniczej.

Z uwagi na gęstość zaludnienia, tereny Gminy Jasionówka, na których gęstość zaludnienia jest mniejsza od 25 osób na 1 km² zostały zaliczone do obszarów
o niekorzystnych warunkach gospodarowania - ONW Nizinna Strefa II. W związku
z tym gospodarstwa położone na tych terenach mogą ubiegać się o dodatkowe dopłaty ONW, które rekompensują trudne warunki produkcji rolniczej.

Również w Sołectwie Kalinówka Królewska podstawowym źródłem utrzymania jest rolnictwo. Funkcjonuje tu 72 gospodarstwa rolne specjalizujące się w produkcji mleka i trzody chlewnej. Użytki rolne zajmują 808 ha, co stanowi 77 % powierzchni sołectwa.

Ponadto funkcjonują 4 podmioty gospodarcze świadczące usługi dla mieszkańców wsi oraz gminy.

Tabela nr 1.

Podmioty gospodarcze w miejscowosci Kalinówka Królewska.

2.7. Kapitał społeczny i ludzki

Tabela nr 2.

Ludność Sołectwa Kalinówka Królewska wg płci

Tabela nr 3.

Ludność Sołectwa Kalinówka Królewska wg wieku na dzień 15.10.2008 r.

Na dzień 15 października 2008 r. na terenie sołectwa zamieszkiwało 286 osób, w tym 151 mężczyzn i 135 kobiet. Demografię Sołectwa i miejscowości Kalinówka Królewska przedstawia tabela nr 1. Liczba mieszkańców zmniejsza się. W latach 2005 - 2008 liczba mieszkańców zmniejszyła się o 13 osób. Spowodowane to jest ujemnym przyrostem naturalnym oraz migracją, zwłaszcza młodych osób,
w poszukiwaniu pracy.

Na terenie miejscowości bardzo kultywowana jest tradycja i kultura ludowa. Mieszkańcy wsi gromadzą zabytkowe przedmioty codziennego użytku. We wsi przez 33 lata działał zespół śpiewaczy „Kalinki”. Uczestniczył on w wielu imprezach ogólnopolskich, wojewódzkich, powiatowych i gminnych prezentując pieśni i stroje ludowe otuliny Puszczy Knyszyńskiej. Zespół zdobył w 1982 r. 1 nagrodę na przeglądzie zespołów ludowych „Złota Baszta” w Kazimierzu Dolnym. Obecnie mieszkańcy chcą go reaktywować.

3. Ocena mocnych i słabych stron miejscowości (analiza SWOT),
w której realizowana będzie operacja

Plan Odnowy miejscowości Kalinówka Królewska został opracowany przy zaangażowaniu mieszkańców. Mieszkańcy wskazali, co ich zdaniem:

Ponadto, w czasie spotkań warsztatowych mieszkańcy wskazali:

4. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną w okresie co najmniej 7 lat od dnia przyjęcia planu odnowy miejscowości, w kolejności wynikającej z przyjętych priorytetów rozwoju miejscowości, z podaniem szacunkowych kosztów ich realizacji

20