Uchwała Nr XVIII/88/05

Uchwała w sprawie uchwalenia planu gospodarki odpadami.

GGSSS SGS

uchwała nr XVIII/88/05

rady gminy jasionówka

z dnia 11 lutego 2005r.

w sprawie uchwalenia planu gospodarki odpadami.

Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, z 2004r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203 ) oraz art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach ( Dz. U. Nr 62, poz. 628 , z 2002r. Nr 41, poz. 365 , Nr 113, poz. 984 , z 2003r. Nr , poz. 78 , Nr 199, poz. 1671, z 2004r. Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. 1208 , Nr 191, poz. 1956 ) uchwala się , co następuje:

§ 1. Uchwala się " Gminny plan gospodarki odpadami" stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Jasionówka.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Załącznik

do Uchwały Nr XVIII/88/05

Rady Gminy Jasionówka

z dnia 11 lutego 2005 r.

GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI

Gmina Jasionówka

ZESPÓŁ WYKONAWCÓW

dr Bożena M. Dobrzańska - wykonawca

dr Grzegorz Dobrzański - wykonawca

Jasionówka, luty 2005
SPIS TREŚCI

1. WPROWADZENIE. 3

2. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE JASIONÓWKA.. 6

2.1. Charakterystyka gminy Jasionówka. 6

2.2. Odpady powstające w sektorze komunalnym.. 12

Wytworzone odpady komunalne. 12

System zbierania odpadów komunalnych. 18

Składowiska odpadów komunalnych. 18

Komunalne osady ściekowe. 19

2.3. Odpady powstające w sektorze gospodarczym.. 21

Odpady inne niż niebezpieczne oraz niebezpieczne. 21

Wyeksploatowane pojazdy i zużyte opony. 22

Odpady zawierające azbest 23

Odpady z akcji zwalczania poważnych awarii 24

Mogilniki, punkty skupu zwłok zwierzęcych oraz grzebowiska. 24

2.4. Wnioski z diagnozy stanu gospodarki odpadami w gminie Jasionówka. 24

3. PROGNOZA ZMIAN DO ROKU 2014. 26

3.1. Sektor komunalny. 26

3.2. Sektor gospodarczy. 27

4. ZAŁOŻONE CELE I PRZYJĘTY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY JASIONÓWKA 30

4.1. Metodyka opracowywania strategii, celów i zadań w zakresie gospodarki odpadami 30

4.2. Krótkoterminowy plan działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi 32

Odpady komunalne. 33

Odpady opakowaniowe. 38

Selektywna zbiórka odpadów.. 41

Osady ściekowe. 42

Składowanie odpadów komunalnych. 42

4.3. Krótkoterminowy plan działań w zakresie gospodarki odpadami sektora gospodarczego. 46

5. ZADANIA STRATEGICZNE DO ROKU 2011. 48

6. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ DO ROKU 2007. 50

6.1. Harmonogram realizacji przedsięwzięć w sektorze komunalnym.. 50

6.2. Harmonogram realizacji przedsięwzięć w obszarze gospodarki odpadami z sektora gospodarczego 53

7. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA GMINNEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI 55

8. ORGANIZACJA I ZASADY MONITORINGU SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI 65

8.1. Zasady zarządzania systemem gospodarki odpadami 65

8.2. Ustawowo określone zadania gminy w zakresie gospodarki odpadami 65

8.3. Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami 67

8.4. Aktualizacja i modyfikacja planów.. 67

8.5. Raportowanie wdrażania planów gospodarki odpadami 68

8.6. Wskaźniki monitorowania efektywności planów.. 68

9. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO.. 70

10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM... 72

WYKAZ TABEL. 78

WYKAZ SCHEMATÓW... 78

LITERATURA.. 80

1. WPROWADZENIE

Plan gospodarki odpadami dla gminy Jasionówka uwzględnia zapisy i cele przyjęte w następujących dokumentach:

ˇ II Polityka Ekologiczna Państwa;

ˇ Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010;

ˇ Program wykonawczy do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010;

ˇ Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO);

ˇ Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego (WPGO);

ˇ Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Monieckiego (PPGO)

ˇ Strategia rozwoju województwa podlaskiego do roku 2010.

Zgodnie z wytycznymi Ustawy o odpadach (Dz.U. nr , poz. ) zawartymi w art. 14., gminny plan gospodarki odpadami określa:

1) aktualny stan gospodarki odpadami,

2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,

3) działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami,

4) instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów,

5) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów;

oraz w szczególności (art. 15, ust. 3):

1) rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania,

2) rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie,

3) działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska,

4) projektowany system gospodarowania odpadami,

5) rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć,

6) harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. nr 66, poz. 620), gminny plan gospodarki odpadami określa:

1. Aktualny stan gospodarki odpadami, w tym:

ˇ rodzaj, ilość i źródła powstawania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów komunalnych,

ˇ rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku,

ˇ rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania,

ˇ istniejące systemy zbierania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów komunalnych,

ˇ rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów komunalnych,

ˇ wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych, uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności położenie geograficzne, sytuację demograficzną, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami;

2. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych;

3. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym:

ˇ działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów,

ˇ działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko,

ˇ działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów komunalnych,

ˇ działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów,

4. Projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności gospodarki odpadami komunalnymi i opakowaniowymi, uwzględniający ich zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie, ze wskazaniem miejsca unieszkodliwiania odpadów;

5. Rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację;

6. Sposób finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchomienia środków finansowych i ich źródeł;

7. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości.

2. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE JASIONÓWKA

2.1. Charakterystyka gminy Jasionówka

Położenie geograficzne

Gmina Jasionówka położona jest na Nizinie Północnopodlaskiej w obrębie Wysoczyzny Białostockiej. Zgodnie z podziałem administracyjnym kraju obszar gminy należy do powiatu monieckiego i graniczy: od północy z gminą Jaświły, od wschodu z gminami Korycin i Czarna Białostocka, od zachodu z gminą Mońki, a od południa z gminą Knyszyn (schemat 2). Na terenie gminy znajduje się 18 miejscowości: Brzozówka Folwarczna, Czarnystok, Dobrzyniówka, Górnystok, Jasionóweczka, Jasionówka, Kalinówka Królewska, Kamionka, Kąty, Koziniec, Krasne Folwarczne, Krasne Małe, Krasne Stare, Krzywa, Kujbiedy, Łękobudy, Milewskie, Słomianka.

Schemat 1. Położenie gminy Jasionówka na tle podziału administracyjnego powiatu monieckiego

Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.gminypolskie.pl

Powierzchnia gminy wynosi 9673 ha, co stanowi 7% powierzchni powiatu monieckiego i 1% powierzchni województwa podlaskiego.

Demografia

Liczba mieszkańców miasta i gminy Jasionówka wynosiła na koniec 2002 r. 3074 osób, co stanowi 7% ludności powiatu i 0,25% ludności województwa. Ogólnie liczba mieszkańców gminy spada. Zgodnie z prognozą demograficzną przewidywany jest dalszy spadek liczby mieszkańców gminy (schemat 3).

Schemat 2. Liczba ludności gminy Jasionówka w latach 1995-2003 i prognoza do roku 2014.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Prognozy demograficznej ludności Głównego Urzędu Statystycznego i Bazy Danych Regionalnych GUS (www.stat.gov.pl).

Wskaźnik zaludnienia dla gminy wynosi 32 osoby/km². Wskaźnik ten jest niższy niż w powiecie monieckim (49,5 osób/km²) województwie podlaskim (60 osób/km²) i w Polsce (124 osoby/km²).

Struktura wieku ludności (tabela 2) gminy Jasionówka nie jest zbyt korzystna ze względu na wysoki udział osób w wieku nieprodukcyjnym (w stosunku do przeciętnej sytuacji w województwie). Większy niż przeciętnie w województwie jest natomiast udział dzieci i młodzieży.

Tabela 1. Struktura wiekowa ludności gminy Jasionówka w 2002 r. (stan na dzień 20.05.)

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z NSP2002, US Białystok.

Rynek pracy

Liczba jednostek zarejestrowanych w systemie REGON w 2003 r. wynosiła 140, z tego większość (132) stanowiły jednostki sektora prywatnego (głównie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą). W poszczególnych sekcjach PKD liczba podmiotów wynosiła:

ˇ rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (bez rolników indywidualnych) - 15,

ˇ przetwórstwo przemysłowe - 20,

ˇ budownictwo - 22,

ˇ handel i naprawy - 33,

ˇ hotele i restauracje - 6,

ˇ transport, gospodarka magazynowa i łączność - 9,

ˇ pośrednictwo finansowe - 1,

ˇ obsługa nieruchomości i firm, nauka - 12,

ˇ edukacja - 3,

ˇ ochrona zdrowia i opieka społeczna - 2,

ˇ pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna - 10.

W ostatnich latach obserwuje się powolną i zasadniczo trwałą tendencję wzrostową liczby podmiotów gospodarki narodowej w gminie (schemat 3).

Schemat 3. Liczba jednostek zarejestrowanych w systemie REGON w gminie Jasionówka w latach 1995-2003

Źródło: Bank Danych Regionalnych, www.stat.gov.pl, Podmioty gospodarki narodowej w województwie podlaskim w 2003 r., sp.stat.gov.pl/urzedy/bialystok/

Obecna liczba jednostek gospodarczych daje wskaźnik nasycenia na 100 mieszkańców w wysokości 4,58, czyli znacznie nieco mniej niż w powiecie (4,97) i znacznie mniej niż w województwie - 7,83. Do najważniejszych przedsiębiorstw należą:

ˇ NAPRZÓD sp. z o.o. (produkcja napojów chłodzących i zniczy),

ˇ Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe "E.J." (sprzedaż produktów naftowych, przerób i sprzedaż drewna),

ˇ SCHWARZ (przerób i sprzedaż drewna);

Poza systemem REGON znajdują się indywidualne gospodarstwa rolne. Ich uwzględnienie wskazuje, że głównym sektorem gospodarki w gminie jest rolnictwo, o czym świadczy fakt, że z 1144 osób w gminie posiadających własne źródło utrzymania, aż 688 utrzymuje się z pracy we własnym gospodarstwie rolnym.

Struktura obszarowa gospodarstw rolnych jest korzystna (tabela 2). Przeciętna powierzchnia gospodarstwa wynosi 15,7 ha, wobec 15,0 w powiecie i 11,3 w województwie.

Tabela 2. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych w gminie Jasionówka w 2002 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Podstawowe informacje ze spisów powszechnych. Gmina wiejska Jasionówka, US, Białystok 2003 oraz Raport z wyników spisów powszechnych. Województwo podlaskie, US, Białystok 2003.

W Jasionówce (stan na 20.05.2002.) było 148 bezrobotnych, co przy 1252 osobach aktywnych zawodowo dawało 11,8% stopy bezrobocia. Porównawczo w tym samym czasie stopa bezrobocia w powiecie monieckim wynosiła 13,3%, a w województwie podlaskim 19,1%. Należy jednak wziąć pod uwagę, że ze względu na dominację sektora rolniczego, rzeczywiste bezrobocie jest wyższe, ale ukryte.

Infrastruktura techniczna

W gminie Jasionówka nie ma sieci gazowej. Dotąd nie ma aktualnego programu gazyfikacji województwa, przez co nie można sprecyzować możliwości zaopatrzenia gminy w gaz.

Na terenie gminy istnieje 12 większych źródeł wytwarzania energii cieplnej obsługujących budynki, głównie użyteczności publicznej. Sześć z nich opalanych jest węglem, cztery olejem opałowym, jedno trocinami i jedno jest elektryczne. Jedynie 18 spośród 802 (stan w 2002 r.) mieszkań jest zaopatrywanych w ciepło ze zbiorczych systemów centralnego ogrzewania. Pozostałe są ogrzewane indywidualnie (centralnym ogrzewaniem - 330, piecami i innymi urządzeniami - 454).

Na terenie gminy Jasionówka znajdują się:

droga krajowa nr 19 Białystok - Augustów na odcinku 2,5 km;
droga wojewódzka nr 671 Korycin -Jasionówka - Tykocin o długości 9 km:
drogi powiatowe o łącznej długości 46,7 km, w tym 40,3 km o nawierzchni utwardzonej;
drogi gminne o łącznej długości 47,4 km, w tym 19,1 km o nawierzchni utwardzonej.

Finanse

Dochody i wydatki gminy (w cenach stałych 2003) były w ostatni 10-leciu bardzo zmienne (schemat 4).

Schemat 4. Dochody i wydatki gminy Jasionówka w latach 1996 - 2004 oraz prognoza do 2007 r. (ceny stałe z 2003 r. w tys. zł.)

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji Urzędu Statystycznego w Białymstoku i Urzędu Gminy w Jasionówce.

Zgodnie z najlepiej dopasowaną linią trendu dochody gminy mogą wynosić w kolejnych latach (w cenach 2003 r.):

ˇ 2005 - 4180 tys. zł.,

ˇ 2006 - 4150 tys. zł.,

ˇ 2007 - 4121 tys. zł.;

co razem z wydatkami na 2004 r. daje sumę 16639 tys. zł. Jest to niewątpliwie wariant pesymistyczny. W wariancie optymistycznym, w związku z prognozami rozwojowymi dla Polski można założyć tempo wzrostu dochodów gminy rzędu 2%, co w efekcie daje oszacowanie dochodów w latach 2004-2007 w wysokości 17261 tys. zł.

Dochody budżetu gminy na 1 mieszkańca (zł/osobę) są porównywalne z dochodami gmin innych powiatów województwa podlaskiego. W 2002 r. wynosiły 1301,7 przy średniej wojewódzkiej 1296,3 zł. Większa różnica miała miejsce w przypadku wydatków, które wynosiły.1187,7 zł na osobę przy średniej wojewódzkiej 1300,9.

Dochody i wydatki gminy Jasionówka w latach 2000-2003 przedstawiono w tabeli 3.

Tabela 3. Wydatki na ochronę środowiska i gospodarkę wodną w latach 200-2003 (w tys. zł.)

Źródło: dane Urzędu Gminy.

Udział wydatków na ochronę środowiska i gospodarkę wodną w gminie Jasionówka wahała się w ostatnich latach od 0,9 do 6,8% wydatków ogółem oraz od 8,9 do 70,6% wydatków inwestycyjnych. Większość tych wydatków związana jest jednak z gospodarką wodną.

2.2. Odpady powstające w sektorze komunalnym

Wytworzone odpady komunalne

Odpady komunalne, to zgodnie z definicją ustawową, odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do powstających w gospodarstwach domowych. Odpady komunalne powstają więc w gospodarstwach domowych oraz obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne.

Analogicznie, jak w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Monieckiego, uwzględniając brak odpowiednich badań ilościowych w zakresie wytwarzanych odpadów na terenie gminy Jasionówka, w celu wyliczenia ilości wytworzonych odpadów przyjęto wskaźniki emisji odpadów z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO).

Obliczono, że roku 2003 w gminie Jasionówka wytworzono około 735 Mg odpadów komunalnych (tabela 4).

Tabela 4. Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów komunalnych w gminie Jasionówka 2003 roku

Wyszczególnienie	Przyjęty wskaźnik nagromadzenia
Wyszczególnienie	Dla terenów wiejskich
Wskaźnik nagromadzenia odpadów wg KPGO [w kg/M]	240,83
Liczba mieszkańców gminy Jasionówka w 2003 roku	3054
Ilość odpadów (w Mg/rok)	735,48

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Regionalnych oraz wskaźnika nagromadzenia z WPGO z uwzględnieniem zmiany wskaźnika w latach 2000-2003.

Na terenie gminy Jasionówka nie prowadzono badań dotyczących morfologicznego składu oraz właściwości odpadów komunalnych, dlatego do celów projektowych przyjęto wskaźniki określone w krajowym, wojewódzkim i powiatowym planie gospodarki odpadami.

W odpadach komunalnych dominuje frakcja drobna (poniżej 10 mm), którą stanowi głównie popiół z palenisk domowych (33%). W masie odpadów z obiektów infrastruktury najwięcej jest papieru i tworzyw sztucznych (30%) (schemat 5).

Schemat 5. Skład morfologiczny odpadów komunalnych na terenach wiejskich (struktura w %)

Źródło: opracowanie własne na podstawie Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami. Białystok 2003 oraz Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami. Powiat Moniecki, 2003.

Wskaźniki nagromadzenia wyróżnionych kategorii odpadów dla terenów wiejskich zostały przedstawione w tabeli 5.

Tabela 5. Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów według źródeł powstawania w 2003 roku (kg/M/rok)

Kategorie odpadów według źródeł powstawania	Wskaźnik nagromadzenia odpadów (kg/M/rok)
Odpady z gospodarstw domowych	118,44
Odpady z obiektów infrastruktury	45,92
Odpady wielkogabarytowe	17,82
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych	51,02
Odpady z parków i ogrodów	5,08
Odpady z czyszczenia ulic i placów	0,00
Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych	2,55
Ogółem	240,83

Źródło: opracowanie własne na podstawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (MP nr 11, poz. 159) z uwzględnieniem zmiany jednostkowych wskaźników w latach 2000-2003.

Wielkość strumieni odpadów według wyszczególnionych źródeł powstawania odpadów przedstawiono w tabeli 6.

Tabela 6. Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów w 2002 roku na terenie gminy Jasionówka według źródeł powstawania odpadów (Mg)

Kategorie odpadów według źródeł powstawania	Obliczona masa odpadów na terenie gminy Jasionówka (Mg)
Odpady z gospodarstw domowych	361,74
Odpady z obiektów infrastruktury	140,25
Odpady wielkogabarytowe	54,44
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych	155,83
Odpady z parków i ogrodów	15,43
Odpady z czyszczenia ulic i placów	0,00
Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych	7,79
Ogółem	735,48

Źródło: obliczenia własne na podstawie wskaźników z KPGO oraz liczby ludności w 2002 roku.

Wśród wytwarzanych odpadów komunalnych największy udział mają odpady pochodzące z gospodarstw domowych. Stanowią one około 49% wszystkich odpadów komunalnych.

W tabeli 7 oszacowano strukturę jakościową i ilościową odpadów wytworzonych na terenie gminy Jasionówka z uwzględnieniem wskaźników nagromadzenia dla poszczególnych kategorii odpadów.

Tabela 7. Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów powstałych w gminie Jasionówka w roku 2003 (Mg/rok)

Lp.	Strumień odpadów komunalnych	Masa odpadów w Mg
1	Odpady kuchenne ulegające biodegradacji	59,15
2	Odpady zielone	3,36
3	Papier i tektura (nieopakowaniowe)	7,16
4	Opakowania z papieru i tektury	13,48
5	Opakowania wielomateriałowe	34,48
6	Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe)	50,01
7	Opakowania z tworzyw sztucznych	5,61
8	Tekstylia	66,17
9	Szkoło (nieopakowaniowe)	21,30
10	Opakowania ze szkła	15,07
11	Metale	3,24
12	Opakowania z blachy stalowej	61,22
13	Opakowania z aluminium	14,32
14	Odpady mineralne	5,13
15	Drobna frakcja popiołowa	1,48
16	Odpady wielkogabarytowe	40,47
17	Odpady budowlane	115,78
18	Odpady niebezpieczne	54,44
	Razem	735,48

Źródło: opracowanie własne na podstawie wskaźników generowania odpadów z KPGO oraz liczby ludności w 2003 roku

Według informacji z Urzędu Gminy i MPO, Jasionówka wynika, że w 2003 roku zgromadzono na terenie gminy 95 Mg niesegregowanych odpadów komunalnych o kodzie 200301, co stanowi zaledwie około 13% procent wytworzonej masy odpadów, wyliczonej na podstawie wskaźnika nagromadzenia! Rozbieżność wynika z faktu, że wywozem objęte jest około 40% mieszkańców gminy oraz uśrednionych dla kraju wskaźników generowania odpadów. Jednakże poza danymi KPGO nie istnieją, żadne wiarygodne dane pozwalające oszacować strumień odpadów w Jasionówce. Biorąc pod uwagę niższy poziom rozwoju Jasionówki w stosunku do przeciętnej w kraju i generowanie odpadów będzie na niższym poziomie. Zarazem niższy poziom dochodów gospodarstw może powodować kierowanie większej ilości odpadów do spalania indywidualnych piecach oraz kierowanie większej ilości odpadów na dzikie wysypiska nawet przez gospodarstwa objęte wywozem, w celu uniknięcia opłat.

System zbierania odpadów komunalnych

Działalność w zakresie gospodarki odpadami - gromadzenie, transport i składowanie na terenie gminy Jasionówka prowadzi MPO w Białymstoku.

Firma ma podpisane umowy z 241 usługobiorcami indywidualnymi oraz z 6 instytucjami i przedsiębiorstwami. Na terenie gminy znajduje się:

ˇ pojemników SM 110 - 96 szt.,

ˇ pojemników PA 1100 - 8 szt.,

ˇ pojemników KP 7 - 3 szt.,

ˇ pojemników MGB 120 - 137 szt.

ˇ pojemników MGB 660 - 2 szt.

Łącznie, według oceny MPO, wywozem objętych jest około 40% mieszkańców gminy.

Z pozostałych miejscowości mieszkańcy wywożą odpady we własnym zakresie.

W chwili obecnej na terenie gminy Jasionówka nie jest realizowana selektywna zbiórka odpadów, brak jest punktów do selektywnej zbiórki. W 2002 i 2003 roku MPO zebrało po 500 kg opakowań ze szkła oraz 15 kg opakowań z tworzyw sztucznych. Szkło zostało przekazane do "Recykling Centrum" Sp. z o.o., a tworzywa do "Skup i sprzedaż surowców wtórnych B.Popko". Wdrożenie systemu selektywnej zbiórki odpadów jest celem MPO.

Składowiska odpadów komunalnych

Na terenie gminy Jasionówka funkcjonuje jedno gminne składowisko odpadów.

Składowisko odpadów komunalnych dla gminy Jasionówka położone jest na działce 91/15 w odległości 300 m od drogi Jasionówka - Słomianka. Działka jest własnością gminy Jasionówka. Składowisko zajmuje powierzchnię 0,8 ha. pojemność 50 000 m³, została wykorzystana do chwili obecnej w 70%.

Składowisko jest składowiskiem odpadów innych niż obojętne i niebezpieczne Na składowisko przyjmowane są odpady jedynie z terenu gminy Jasionówka.

Techniczne urządzenie składowiska to:

- ogrodzenie siatką metalową o wysokości 2 m (zniszczone),

- odstojniki , z których odcieki są okresowo wywożone do oczyszczalni ścieków,

- barakowóz administracyjny,

- kontenery do segregacji odpadów,

- ustęp suchy,

- sprzęt: koparkoładowarka, wywrotka.

W strefie ochronnej składowiska znajdują się lasy i grunty orne

Składowisko nie jest wyposażone w izolację podłoża, system drenażu odcieków oraz brodzik do dezynfekcji pojazdów.

W wojewódzkim i powiatowych planie gospodarki odpadami składowisko odpadów zostało przewidziane do modernizacji. Przewidywany termin zamknięcia składowiska określono na 2009 rok.

Na terenie gminy Jasionówka odpady stałe gromadzone są także w miejscach przypadkowych tzw. "dzikich wysypiskach". Składowane tam są zarówno odpady komunalne i gruz budowlany.

Na terenie gminy Jasionówka są 4 nieczynne wiejskie składowiska odpadów, w których zgromadzono nieznana ilość odpadów komunalnych. Jedno z tych składowisk zostało zrekultywowane.

Za wywóz i składowanie odpadów na terenie gminy Jasionówka pobierane są opłaty. Za wywóz odpadów z pojemnika indywidualnego MGB 120 i składowanie odpadów opłata wynosi 23 zł na gospodarstwo kwartalnie.

Komunalne osady ściekowe

Na terenie gminy Jasionówka funkcjonuje komunalna oczyszczalnia ścieków. Według danych GUS w oczyszczalni powstawało w ostatnich latach 3 Mg osadów ściekowych[1]. Ścieki z terenu gminy wywożone są wozem asenizacyjnym Urzędu Gminy Jasionówka i gromadzone na wylewisku na ścieki o wymiarach 20 x 20 m, wykonanym jako wykop w gruncie bez umocnień skarp.

Wytworzone osady są w całości wykorzystane do celów rolniczych - do nawożenia terenów zielonych Stacji Pomp.

Przeciętny skład i właściwości osadów ściekowych są następujące:

Odczyn pH 7,1

Zawartość suchej masy 2,36%

Zawartość s. organicznych 77,28% s.m.

Zawartość azotu ogólnego 5,1 % s.m.

Zawartość fosforu ogólnego 1,33 % s.m.

Zawartość magnezu 0,35 % s.m.

Kadm 1,2 mg/kg s.m.

Ołów 38,8 mg/kg s.m.

Chrom 1,3 mg/kg s.m.

Miedź 364,7 mg/kg s.m.

Nikiel 8,2 mg/kg s.m.

Rtęć 32,08 mg/kg s.m.

Cynk 349,5 mg/kg s.m .[2]

Porównując przeciętny skład osadów ściekowych z parametrami charakteryzującymi osady wykorzystywane do celów rolniczych, wynika, że w wytwarzanych osadach ściekowych może dochodzić do przekroczenia dopuszczalnych wartości zawartości rtęci (tabela 8). Biorąc jednak pod uwagę, że całość ścieków oczyszczanych w oczyszczalni w Jasionówce ma charakter ścieków komunalnych a obszar ma charakter rolniczy można przypuszczać, że w osadzie nie są przekraczane dopuszczalne wartości stężeń metali ciężkich.

Tabela 8. Dopuszczalne zawartości metali ciężkich w osadach ściekowych przeznaczonych do przyrodniczego użytkowania

Lp.	Metale	Ilość metali ciężkich w mg/kg suchej masy osadu nie większa niż:
		przy stosowaniu komunalnych osadów ściekowych:
		w rolnictwie oraz do rekultywacji gruntów na cele rolne	do rekultywacji terenów na cele nierolne	przy dostosowywaniu gruntów do określonych potrzeb
1 2 3 4 5 6 7	Ołów (Pb) Kadm (Cd) Rtęć (Hg) Nikiel (Ni) Cynk (Zn) Miedź (Cu) Chrom (Cr)	500 10 5 100 2.500 800 500	1.000 25 10 200 3.500 1.200 1.000	1.500 50 25 500 5.000 2.000 2.500

Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. nr 134, poz. 1140).

Osady ściekowe powinny być wykorzystywane zgodnie ze szczegółowymi zasadami określonymi w przytoczonym rozporządzeniu ministra środowiska.

2.3. Odpady powstające w sektorze gospodarczym

Odpady inne niż niebezpieczne oraz niebezpieczne

W roczniku statystycznym województwa podlaskiego oraz bazie Podlaskiego Urzędu Marszałkowskiego brak jest informacji na temat wytwarzanych na terenie gminy Jasionówka odpadów przemysłowych. Gromadzone przez Urząd Statystyczny informacje o ilości wytworzonych odpadów przemysłowych pochodzą od jednostek wytwarzających w ciągu roku powyżej 1 tys. Mg odpadów, z wyłączeniem odpadów komunalnych, lub posiadających 1 mln Mg i więcej odpadów nagromadzonych. Na terenie gminy Jasionówka brak jest podmiotów gospodarczych spełniających powyższe kryteria. Według danych zawartych Banku Danych Regionalnych (www.stat.gov.pl) na terenie gminy Jasionówka w 2003 roku zarejestrowanych w systemie REGON było 140 jednostki. W głównej mierze są to jednostki usługowe, handlowe, rzemieślnicze.

Źródłem dodatkowych informacji były ankiety rozesłane do przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenie gminy. Odpadów te miały prawie w całości charakter odpadów komunalnych, opakowaniowych (szkło, papier i tektura) oraz resztek drewna i trocin.

Istotnym problemem na terenie gminy Jasionówka są folie wykorzystywane do produkcji sianokiszonek. Sposób ich zagospodarowania nie jest znany - prawdopodobnie są one spalane, składowane na "dziko" lub usuwane wraz z odpadami komunalnymi. Niestety brak jest podstaw do oszacowania ilości folii do sianokiszonek wykorzystywanej przez rolników.

Według uzyskanych danych w latach 2002 i 2003 na terenie gminy Jasionówka wytworzonych zostało 4 oraz 2,5 Mg zużytych akumulatorów ołowiowo-kwasowych (PPH "EJ"), które zostały przekazane do zagospodarowania firmie "AMBIT" z Białegostoku. Innych odpadów niebezpiecznych wytworzono około 100 kg. Były to odpady medyczne o kodzie 180103 z SPZOZ w ilościach odpowiednio 20 i 40 kg (nie uzyskano danych ilościowych z zakładu weterynaryjnego) oraz chemikalia (kod 160506 i 9000230) z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Jasionówce, w ilościach 40 i 51 kg. Odpady przekazano do unieszkodliwienia specjalistycznym firmom: medyczne odebrała firma "Czyścioch" z Białegostoku, a chemikalia firmy Krzysztof Jadkowski z Białegostoku i EKOP Andrzej Tucholski z Rypina.

Wytwórcy odpadów niebezpiecznych nie przekazali odpadów na składowisko odpadów komunalnych.

Wyeksploatowane pojazdy i zużyte opony

W powiecie monieckim w 2001 r. wyrejestrowano 78 samochodów i motocykli, w 2002 r. - 52. Starostwo powiatowe w Mońkach nie posiada szczegółowych informacji w rozbiciu na gminy powiatu.

Wyrejestrowywanie pojazdów odbywa się na podstawie przedstawionego zaświadczenia o złomowaniu pojazdu. Dla pojazdów podlegających wyrejestrowaniu wyznaczono na terenie województwa podlaskiego podmioty zajmujące się prowadzeniem składnic złomu: Najbliższe składnice złomu z terenu gminy Jasionówka to:

- Przedsiębiorstwo Handlowe "MIRPOL", 15-620 Białystok, ul. Elewatorska 29,

- Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowo-Produkcyjne "AMBIT" Spółka z o.o., 15-186 Białystok, ul. Jaracza 1, (składnica złomu w Dobrzyniewie Dużym),

- Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe "HALS" Halina Korzyńska, 15-111 Białystok, ul. 1000-lecia Państwa Polskiego 31/2, (składnica złomu w Koplanach Folwarku gm. Juchnowiec Kościelny).

Wraki samochodów zawierają złom stalowy, ale także: zużyte oleje, płyny chłodnicze, zużyte akumulatory, zużyte opony i tworzywa sztuczne. Większość tych elementów można odzyskać z odpadów jako surowiec wtórny. Materiały przeznaczone do recyklingu stanowią około 85% masy wraku samochodowego. Materiały nie nadające się do recyklingu stanowią pozostałe 15%, należą do nich: pianki poliuretanowe, zanieczyszczona guma, masy tłumiące hałas, niektóre rodzaje tworzyw (np. izolacje kabli elektrycznych).

W całym powiecie monieckim nie istnieje zorganizowany system odbioru odpadów wielkogabarytowych, w tym m. in. wraków samochodowych, zużytych urządzeń oraz opon. W większości przypadków zagospodarowanie odpadów wielkogabarytowych odbywa się we własnym zakresie i polega głównie na ich składowaniu na terenie gospodarstwa lub wywożeniu na tzw. "dzikie składowiska" odpadów.

Na terenie gminy Jasionówka nie funkcjonuje system magazynowania zużytych opon. Opony zużyte w dalszym ciągu trafiają na składowisko odpadów bądź są spalane w przydomowych kotłowniach.

a. Odpady medyczne i weterynaryjne

Na terenie gminy Jasionówka funkcjonuje jeden Zakład Opieki Zdrowotnej będący jednostką SPZOZ w Mońkach wytwarzający odpady medyczne oraz lecznica weterynaryjna. (vide p.2.3.1.)

Odpady zawierające azbest

Od 1997 roku istnieje zakaz stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. nr 161 poz. 628). W maju 2002 roku Rada Ministrów przyjęła "Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski". Uwzględniając żywotność wyrobów cementowo - azbestowych program zakłada realizację usuwania tych wyrobów z budynków i budowli do 2032 roku. Do chwili obecnej około 90% obiektów zawierających azbest pozostaje niezinwentaryzowana.

W związku z koniecznością usunięcia materiałów zawierających azbest z dziedziny komunalnej i gospodarczej należy w bliższej i dalszej perspektywie liczyć się ze wzrostem ilości tego typu odpadu.

Zgodnie z wytycznymi "Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski" do zadań gminy w tym zakresie należy:

ˇ uwzględnianie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest w gminnych planach gospodarki odpadami;

ˇ współpraca z lokalnymi mediami celem rozpowszechniania informacji dotyczących zagrożeń powodowanych przez azbest oraz wyroby z azbestem;

ˇ przygotowanie wykazów obiektów zawierających azbest oraz rejony występującego narażenia na ekspozycję azbestu

ˇ przygotowywanie rocznych sprawozdań finansowych z realizacji zadań Programu.

Na terenie gminy Jasionówka zinwentaryzowano wykorzystanie 92470 m² płyt falistych azbestowo-cementowych dla budownictwa. Przyjmując przeciętna wagę płyt w granicach 18-20 kg/m², daje to około 1664,5-1849,4 Mg odpadów. Oprócz tego w miejscowości Jasionówka funkcjonuje 3150 m sieci wodociągowej z rur azbestowo-cementowych o średnicy 110 mm.

W województwie podlaskim nie ma składowiska, na którym można byłoby składować odpady zawierające azbest. Odpady takie są przewożone na składowisko azbestowych odpadów poprodukcyjnych w Zgierzu (województwo łódzkie), administrowane przez zakład "EURO-BORUTA".

Odpady z akcji zwalczania poważnych awarii

Według informacji Komendy Powiatowej PSP w Mońkach w latach 2002 - 2003 na terenie gminy Jasionówka nie wystąpiły akcje ratownicze z użyciem neutralizatorów i sorbentów.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi wykaz potencjalnych sprawców poważnych awarii. Rejestr nie obejmował obiektów zlokalizowane w gminie Jasionówka.

Drogowy transport materiałów niebezpiecznych stwarza zagrożenie wystąpienia poważnych awarii, zwłaszcza na drodze krajowe nr 19 Białystok - Augustów przenoszącej ruch międzynarodowy towarów.

W powiecie monieckim, tak jak województwie całym województwie brak jest składowisk przygotowanych do deponowania odpadów poakcyjnych.

*Mogilniki, punkty skupu zwłok zwierzęcych oraz grzebowiska***

W roku 2003 na analizowanym terenie nie funkcjonowały tego typu obiekty. Odbiór padłych zwierząt prowadzi przedsiębiorstwo "Struga" S.A. z Jezuickiej Strugi. Padłe zwierzęta wywożone są do spalarni w województwie kujawsko-pomorskim.

2.4. Wnioski z diagnozy stanu gospodarki odpadami w gminie Jasionówka

Przeprowadzona diagnoza stanu gospodarki odpadami dla gminy Jasionówka pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków:

Sektor komunalny

1. Na terenie gminy Jasionówka sektor komunalny wytwarza rocznie 735 Mg odpadów komunalnych.

2. Wielkość odpadów zgromadzonych i poddanych procesom unieszkodliwiania przez składowanie wyniosła w roku 2003 około 95 Mg odpadów komunalnych, co stanowiło około 13% ogółu odpadów wytworzonych.

3. Na terenie gminy Jasionówka nie były prowadzone badania dotyczące składu morfologicznego odpadów oraz badania właściwości odpadów komunalnych.

4. Na terenie gminy Jasionówka 40% mieszkańców objętych jest zorganizowaną zbiórka odpadów, pozostali mieszkańcy zagospodarowywują odpady we własnym zakresie.

5. Na terenie gminy Jasionówka brak jest selektywnej zbiórki odpadów. Nie ma punktów selektywnej zbiórki odpadów.

6. Na terenie gminy Jasionówka nie funkcjonuje zorganizowany system zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych oraz odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych.

- Odpady z terenu gminy Jasionówka są wywożone na gminne składowisko odpadów. Składowisko przeznaczone jest do modernizacji. Przewidywany termin zamknięcia składowiska określono na rok 2009. Składowisko nie spełnia wszystkich wymogów ochrony środowiska dla składowisk odpadów.

7. Na terenie gminy Jasionówka występują 4 dzikie składowiska odpadów.

Sektor gospodarczy

1. Nie ma danych o odpadach przemysłowych na terenie gminy Jasionówka.

2. Na terenie gminy wytwarzane jest około 100 kg odpadów niebezpiecznych rocznie.

3. Na terenie gminy Jasionówka brak jest składnicy złomu.

4. Na terenie gminy Jasionówka nie funkcjonuje system zbierania zużytych opon samochodowych.

5. Na terenie gminy Jasionówka brak jest instalacji do zagospodarowywania odpadów poza składowaniem.

6. Głównym zagrożeniem ze strony azbestu są płyty azbestowo-cementowe dla budownictwa w ilości 92470 m².

7. Na terenie gminy Jasionówka nie ma mogilników i punktów skupu padłych zwierząt.

3. PROGNOZA ZMIAN DO ROKU 2014

3.1. Sektor komunalny

Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych na terenie gminy Jasionówka będzie zależała od prognozowanej liczby mieszkańców oraz zmiany jednostkowych wskaźników emisji odpadów, wynikające głównie z przesłanek rozwoju gospodarczo - społecznego. Prognozę liczby ludności oparto o dane zawarte w prognozie ludności GUS. Szacunku dokonano (prognoza dotyczy całości powiatu z wyodrębnieniem obszarów wiejskich) przyjmując, że udział mieszkańców gminy Jasionówka w całości populacji terenów wiejskich powiatu nie ulegnie zmianie. Zmianę wskaźników emisji odpadów przyjęto na podstawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami.

Prognoza demograficzna dla powiatu monieckiego opracowana przez Główny Urząd Statystyczny i wynikające z niej szacunki dla gminy Jasionówka przedstawia tabela 9.

Tabela 9. Prognoza liczby ludności dla terenów wiejskich powiatu monieckiego oraz gminy Jasionówka w latach 2004-2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie prognozy demograficznej dla powiatu monieckiego opracowanej przez GUS (www.stat.gov.pl)

Zgodnie z prognozą GUS, liczba ludności na terenie gminy Jasionówka w 2014 roku zmniejszy się o 5,4% w stosunku do liczby ludności w 2002 roku.

W oparciu o prognozę demograficzną oraz uwzględniając zmiany jednostkowych wskaźników nagromadzenia odpadów zgodnie z KPGO opracowano prognozę wielkości wytwarzanych odpadów komunalnych na terenie gminy Jasionówka. W tabeli 10 zamieszczono dane dotyczące prognozowanej masy poszczególnych strumieni odpadów komunalnych.

Według opracowanej prognozy ilości wytwarzanych odpadów wynika, że w 2014 roku całkowita ilość wytwarzanych odpadów na terenie gminy Jasionówka wzrośnie o 16,2 % w stosunku do roku 2003 i będzie kształtować się na poziomie około 852,8 Mg. rocznie.

Tabela 10. Prognozowana ilość poszczególnych strumieni odpadów na terenie gminy Jasionówka w latach 2003 - 2014 (w Mg)

	2003	2004	2005	2006	2007	2008
Odpady organiczne roślinne	59,15	59,39	59,57	59,24	58,92	58,76
Odpady organiczne zwierzęce	3,36	3,34	3,32	3,26	3,21	3,17
Odpady organiczne inne	7,16	7,26	7,36	7,46	7,57	7,70
Odpady zielone	13,48	13,67	13,85	14,05	14,25	14,50
Papier i tektura nieopakowaniowe	34,48	34,97	35,42	35,57	35,73	36,00
Opakowania z papieru i tektury	50,01	50,71	51,36	51,58	51,82	52,20
Opakowania wielomateriałowe	5,61	5,69	5,76	5,78	5,81	5,85
Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe	66,17	66,44	66,64	66,26	65,91	65,73
Opakowania z tworzyw sztucznych	21,30	21,39	21,45	21,33	21,22	21,16
Tekstylia	15,07	15,28	15,48	15,55	15,62	15,73
Szkło nieopakowaniowe	3,24	3,29	3,33	3,38	3,43	3,48
Opakowania ze szkła	61,22	62,08	62,88	63,78	64,71	65,82
Metale	14,32	14,37	14,42	14,34	14,26	14,22
Opakowania z blachy stalowej	5,13	5,15	5,17	5,14	5,11	5,09
Opakowania z aluminium	1,48	1,48	1,49	1,48	1,47	1,47
Odpady mineralne	40,47	40,23	39,95	40,12	40,31	40,60
Drobna frakcja popiołowa	115,78	112,80	109,78	105,88	102,16	98,83
Odpady wielkogabarytowe	54,44	57,32	60,29	59,95	59,63	59,47
Odpady budowlane	155,82	167,99	180,92	190,55	200,76	212,07
Odpady niebezpieczne	7,79	8,40	9,05	9,00	8,95	8,92
RAZEM	735,48	751,24	767,48	773,70	780,84	790,80

	2009	2010	2011	2012	2013	2014
Odpady organiczne roślinne	58,43	58,15	58,01	57,81	57,62	57,46
Odpady organiczne zwierzęce	3,12	3,08	3,04	3,00	2,96	2,92
Odpady organiczne inne	7,81	7,93	7,99	8,04	8,09	8,15
Odpady zielone	14,70	14,92	15,04	15,14	15,24	15,35
Papier i tektura nieopakowaniowe	36,15	36,34	36,25	36,13	36,00	35,90
Opakowania z papieru i tektury	52,42	52,69	52,57	52,39	52,21	52,07
Opakowania wielomateriałowe	5,88	5,91	5,90	5,88	5,86	5,85
Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe	65,36	65,05	63,60	62,11	60,66	59,29
Opakowania z tworzyw sztucznych	21,04	20,94	20,47	20,00	19,53	19,09
Tekstylia	15,80	15,88	16,00	16,11	16,21	16,33
Szkło nieopakowaniowe	3,53	3,59	3,61	3,64	3,66	3,69
Opakowania ze szkła	66,76	67,77	68,28	68,73	69,18	69,68
Metale	14,14	14,07	14,04	13,99	13,94	13,91
Opakowania z blachy stalowej	5,07	5,04	5,03	5,01	5,00	4,98
Opakowania z aluminium	1,46	1,45	1,45	1,45	1,44	1,44
Odpady mineralne	40,77	40,98	41,30	41,57	41,84	42,14
Drobna frakcja popiołowa	95,31	92,02	89,04	86,08	83,21	80,49
Odpady wielkogabarytowe	59,13	58,85	58,71	58,51	58,31	58,15
Odpady budowlane	223,34	235,44	250,34	265,90	282,43	300,19
Odpady niebezpieczne	8,87	8,83	8,81	8,78	8,75	8,73
RAZEM	799,09	808,94	819,49	830,26	842,15	855,79

Źródło: obliczenia własne.

3.2. Sektor gospodarczy

Prognozowanie zmian w ilościach wytwarzanych odpadów w obszarze działalności gospodarczej na terenie gminy Jasionówka w sytuacji głębokich zmian restrukturyzacyjnych w głównych sektorach gospodarki jest trudne. Prognozę zmian ilości odpadów wytwarzanych przez sektor gospodarczy można opracować wyłącznie w oparciu o przewidywane działania lokalnych podmiotów gospodarczych.

Prognozując rozwój sektora gospodarczego i związaną z nim ilość wytwarzanych odpadów pod uwagę należy wziąć w szczególności tendencje występujące we współczesnej gospodarce. Przyjmując za dokumentami rządowymi "wariant optymistyczny" rozwoju sytuacji w Polsce, jako stałą tendencję, przewiduje się w ciągu najbliższych 15 lat wyjście z recesji i dalszy rozwój gospodarczy kraju w następstwie restrukturyzacji przemysłu i handlu.

Budowa nowoczesnej gospodarki polegać będzie na intensyfikacji działań: zwiększających innowacyjność i przedsiębiorczość, tworzących lepszą infrastrukturę techniczną, pobudzających rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Następować będą także przeobrażenia na obszarach wiejskich, gdzie powinna zmniejszać się liczba osób żyjących z rolnictwa i wzrastać liczba osób świadczących usługi dla rolnictwa i rolników.

Jak zapisano w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, doświadczenia światowe wskazują, że na każde 1% wzrostu PKB przypada 2% wzrost ilości wytwarzanych odpadów. Może to być wskaźnik pozwalający na dokonanie prognozy powstawania odpadów w rozwijającej się gospodarce. Przyjmując 1,5% roczny wzrost gospodarczy można założyć, że ilość odpadów na koniec 2011 roku w Polsce i regionie wzrośnie o 1/4. Trzeba jednak uwzględnić w prognozowaniu zmiany wynikające z porządkowania statystyki o odpadach a także zakres podejmowanych działań ograniczających powstawanie odpadów.

Prognoza ilości wytwarzanych odpadów z sektora gospodarczego jest natomiast silnie skorelowana z liczbą zakładów na terenie gminy Jasionówka oraz zakresu planowanej działalności zakładów istniejących. Pojawienie się jednego nowego zakładu przemysłowego może w przyszłości zmienić strukturę odpadów przemysłowych i wpłynąć istotnie na wielkość wytwarzanych odpadów na analizowanym terenie.

Tworząc prognozy ilości powstających odpadów trzeba także uwzględnić istnienie strefy odpadów nie ewidencjonowanych. Jak już wcześniej zaznaczono, udział "szarej strefy odpadowej" (składającej się w przeważającej mierze ze źródeł rozproszonych - małych zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych) w wytwarzaniu odpadów ocenia się na 2 - 8% całości obecnego strumienia odpadów w Polsce. Dla gminy Jasionówka można przyjąć, że wielkość ta będzie podobna. Odpady te, w miarę wprowadzania i udoskonalania systemów ich ewidencji i zbiórki, powinny zostać poddane procesom odzysku lub w odpowiedni sposób unieszkodliwione.

Uwzględniając ogólne tendencje w zakresie przewidywanego wzrostu udziału sfery usług w tworzeniu produktu narodowego należy oczekiwać wzrostu odpadów od tej grupy wytwórców.

Odpady zawierające azbest

Odpady zawierające azbest są unieszkodliwiane przez składowanie. Ten sposób postępowania jest zgodny z obecnymi wymogami prawnymi oraz środowiskowymi. Należy więc rozpatrzyć możliwość zorganizowania miejsc do składowania tego typu odpadów niebezpiecznych.

W województwie podlaskim nie ma składowiska, na którym można byłoby składować odpady zawierające azbest. Odpady takie są przewożone na składowisko azbestowych odpadów poprodukcyjnych w Zgierzu (województwo łódzkie), administrowane przez zakład "EURO-BORUTA".

4. ZAŁOŻONE CELE I PRZYJĘTY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY JASIONÓWKA

4.1. Metodyka opracowywania strategii, celów i zadań w zakresie gospodarki odpadami

Podstawowym dokumentem zawierającym wytyczne opracowywania gminnych planów gospodarki odpadami jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. nr 66, poz. 620). Rozporządzenie określa zakres, sposób oraz formę sporządzania planów gospodarki odpadami dla trzech szczeblach administracji samorządowej (województwa, powiatu i gminy).

Przy opracowywaniu strategii, formułowaniu celów i zadań gminnego planu gospodarki odpadami należy:

ˇ wariantowo przedstawić strategię oraz cele i zadania.

ˇ dokonać wyboru strategii oraz celów i zadań, po przeprowadzeniu konsultacji z zainteresowanymi stronami.

ˇ ustalić długoterminowy program strategiczny obejmujący okres co najmniej 8 lat.

ˇ ustalić krótkoterminowy plan działań obejmujący okres 4 lat.

Punktem wyjścia przy opracowywaniu strategii oraz celów i zadań były wytyczne Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego, Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu monieckiego oraz wyniki przeprowadzonej diagnozy w zakresie stanu gospodarki na terenie gminy Jasionówka.

Generalnie normy prawne i wytyczne zawarte w rzeczonych dokumentach są kluczowym czynnikiem określającym cele gospodarki odpadami, szczególnie jeśli chodzi o poziomu odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów.

Cele i zadania zostały określone odrębnie dla dwóch sektorów: sektor komunalny oraz sektor gospodarczy. W sektorze komunalnym wyróżniono następujące podgrupy odpadów:

ˇ odpady komunalne (ulegające biodegradacji, odpady wielkogabarytowe, odpady niebezpieczne, odpady budowlane oraz pozostałe odpady),

ˇ odpady opakowaniowe,

ˇ osady ściekowe.

Zgodnie z zaleceniami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. nr 66, poz. 620) cele zostały określone dla dwóch przedziałów czasowych:

ˇ długoterminowego obejmującego łącznie okres 8 lat, do roku 2004-2011;

ˇ krótkoterminowego obejmującego 4-letni okres; lata 2004-2007.

Proces opracowywania strategii, formułowania celów i zadań w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Jasionówka przedstawiono na schemacie 6.

Schemat 6. Strategia w zakresie gospodarki odpadami dla gminy Jasionówka

Źródło: opracowanie własne.

4.2. Krótkoterminowy plan działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi

Przy opracowywaniu krótkoterminowego planu działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi przyjęto następujące założenia:

1. Docelowym rozwiązaniem będzie skupienie gospodarki odpadami na terenie gminy Jasionówka wokół (wybór wariantu uzależniony będzie od oceny kosztów oraz wyników porozumień międzygminnych i międzypowiatowych):

a. wariant I - Biebrzańskiego Systemu Gospodarki Odpadami zlokalizowanego w Mońkach (Zakład Fermentacji), Dolistowie (zakład segregacji) i Augustowie (kompostownia);

b. wariant II - ZZO Związku Gmin "Czyste Środowisko" - Wasilków;

c. wariant III - ZZO Sokółka.

2. Do chwili powstania ZZO i wyboru przynależności odpady z terenu gminy Jasionówka będą deponowane na lokalnym składowisku odpadów do czasu jego zamknięcia w 2009 roku.

2. Na całym obszarze gminy odbywać się będzie selektywna zbiórka odpadów wdrażana sukcesywnie.

3. Akceptacja społeczna dla nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia przyjętych celów.

Cele krótkoterminowe w zakresie gospodarki odpadami sektora komunalnego na lata 2004-2007 gminy Jasionówka obejmują:

1. Przystąpienie do ponadgminnego systemu gospodarki odpadami.

2. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowaną zbiórką odpadów.

3. Rekultywację nieczynnych wiejskich składowisk i likwidację "dzikich" składowisk odpadów.

4. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych, odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych.

5. Organizacja na bazie gminnego składowiska odpadów gminnego punktu zbiórki odpadów (GPZO), w tym odpadów niebezpiecznych (GPZON).

6. Działania w zakresie modernizacji gminnego składowiska odpadów.

7. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczności lokalnej w minimalizacji generowanych odpadów oraz sposobów ich odzysku i unieszkodliwiania.

Odpady komunalne

Unieszkodliwianie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji

Odpady biodegradowalne stanowią:

ˇ odpady zielone;

ˇ odpady z opakowań papierowych;

ˇ papier nieopakowaniowy;

ˇ domowe odpady organiczne.

Podstawowym celem szczegółowym dotyczącym gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji jest skierowanie w roku 2006 na składowiska do 83% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (wytworzonych w roku 1995).

Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że w 1995 roku wytworzono na terenie gminy Jasionówka około 133,08 Mg odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Do obliczeń przyjęto liczbę ludności gminy Jasionówka w 2000 roku na poziomie 3224 osób (dane z Banku Danych Regionalnych) oraz współczynniki nagromadzenia odpadów ulegających biodegradacji przyjęte w KPGO. Otrzymaną wielkość skorygowano o wskaźnik wzrostu PKB (jako zastępczy miernik wzrostu globalnej ilości generowanych odpadów) w latach 1995 -2000, który wynosił 26,8%.

Tabela 11 przedstawia szacunki wielkości odpadów biodegradowalnych niezbędnych do zagospodarowania w celu osiągnięcia prawnie określonych limitów składowania.

Tabela 11. Odpady biodegradowalne w latach 2004-2014 (w Mg/rok)

UWAGA: Podane wytłuszczonym drukiem dopuszczalne poziomy składowania zostały określone w KPGO i WPGO. Pozostałe poziomy są określone tylko orientacyjnie za pomocą interpolacji i ekstrapolacji. Rzeczywiste dochodzenie do ustalonych norm może (a nawet musi ze względu na charakter procesów inwestycyjnych) być skokowe.

Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane KPGO i WPGO.

Uwzględniając powyższe założenia w najbliższej przyszłości, minimalna ilość odpadów biodegradowalnych unieszkodliwianych poprzez składowanie będzie się wahała w granicach od 55 Mg w 2005 roku do 108,8 Mg w roku 2014. W rzeczywistości strumienie te będą zapewne mniejsze ze względu na zawyżone w stosunku do sytuacji w gminie Jasionówka (i ogólnie w regionie o niższym niż przeciętny poziomie rozwoju) wskaźniki pochodzące z KPGO.

Realizacja zadań w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w latach 2004-2007 powinna polegać na:

1. Rozwoju selektywnej zbiórki odpadów z wyodrębnieniem odpadów biodegradowalnych (mokrych), które będą kierowane do utylizacji (fermentacja lub kompostowanie) w ZZO

2. Realizacji programu edukacji ekologicznej, której celem powinno być zachęcanie mieszkańców do redukowania ilości produkowanych odpadów, selektywnego gromadzenia odpadów.

3. Stosowaniu zachęt finansowych dla gospodarstw kompostujących odpady we własnym zakresie lub wykorzystujących odpady do celów żywienia zwierząt.

Unieszkodliwianie pozostałych odpadów komunalnych

Odpady wielkogabarytowe to odpady z gospodarstw domowych, które ze względu na duże rozmiary, nie mieszczą się w standardowych pojemnikach i wymagają odrębnego traktowania. Zgodnie z założeniami planu gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego zakłada się rozwój selektywnej zbiórki tych odpadów zapewniający odzysk:

ˇ do roku 2006 26% odpadów;

ˇ do roku 2010 50% odpadów;

ˇ do roku 2014 70% odpadów.

W tabeli 12 przedstawiono planowaną ilość odpadów wielkogabarytowych zbieranych selektywnie.

Tabela 12. Wymagane ilości odpadów wielkogabarytowych zbieranych selektywnie na terenie gminy Jasionówka w latach 2004-2014 (w Mg/rok)

UWAGA: j.w.

Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane KPGO i WPGO.

Docelowo zebrane odpady wielkogabarytowe będą transportowane i demontowane na stanowiskach znajdujących się na terenie ZZO. Wydzielone surowce wtórne (głównie metale) będą sprzedawane, natomiast odpady niebezpieczne będą kierowane do unieszkodliwiania. Zgodnie z założeniami KPGO w Polsce planowane jest uruchomienie linii do przerobu urządzeń chłodniczych oraz linii do przerobu urządzeń elektrotechnicznych.

Do chwili uruchomienia ZZO zgromadzone odpady wielkogabarytowe powinny być gromadzone w gminnym punkcie zbiórki odpadów.

Okresowy odbiór od mieszkańców odpadów wielkogabarytowych powinien odbywać się przynajmniej 1 raz na kwartał w ściśle ustalone dni po uprzednim poinformowaniu mieszkańców o przeprowadzaniu tego typu akcji.

Ponadto system selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych powinien uwzględniać stosowanie następujących działań:

ˇ okresowy odbiór bezpośrednio od właścicieli oraz stworzenie warunków do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako "usługa na telefon";

ˇ stworzenie możliwości mieszkańcom powiatu wywozu we własnym zakresie odpadów wielkogabarytowych do gminnych punktów zbiórki odpadów bez ponoszenia opłat.

Odpady budowlane

Zgodnie z założeniami planu gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych:

ˇ w roku 2006 20%;

ˇ w roku 2010 40%;

ˇ w roku 2014 60%.

Wynikające z tych poziomów wielkości odzysku przedstawia tabela 13.

Tabela 13. Wymagane ilości odpadów wielkogabarytowych zbieranych selektywnie na terenie gminy Jasionówka w latach 2004-2014 (w Mg/rok)

UWAGA: j.w.

Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane KPGO i WPGO.

Zbiórką i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania powinni zajmować się:

ˇ wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, osoby prawne prowadzące prace remontowe;

ˇ specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką, transportem odpadów.

Zaleca się stosowanie specjalnych pojemników na placach budów i remontów przeznaczonych do składowania i wywozu odpadów do miejsca ich unieszkodliwiania.

Odpady niebezpieczne

Zgodnie z założeniami planu gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych:

ˇ w roku 2006 22%;

ˇ w roku 2010 50%;

ˇ w roku 2014 80%.

Tabela 14. Wymagane ilości odpadów niebezpiecznych zbieranych selektywnie na terenie gminy Jasionówka (w Mg)

UWAGA: j.w.

Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane KPGO i WPGO.

Podstawowym elementem systemu gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych powinny być gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych przyjmujące bezpłatnie odpady niebezpieczne.

Odpady niebezpieczne wytworzone w grupie odpadów komunalnych transportowane będą z miejsc zbiórki do odbiorców zajmujących się ich unieszkodliwianiem. Aktualnie w Polsce istnieje wystarczająca ilość zakładów unieszkodliwiających większość odpadów niebezpiecznych. Jedynie baterie i akumulatory małogabarytowe nie są przetwarzane ze względu na brak w kraju odpowiedniej technologii.

W ramach gminnego punktu zbiórki odpadów należy zapewnić mieszkańcom możliwość bezpłatnego przekazywania odpadów niebezpiecznych we własnym zakresie. Gminny punkt zbiórki odpadów niebezpiecznych należy wyposażyć w odpowiednie pojemniki, kontenery do czasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych (baterie, lampy fluorescencyjne, lekarstwa i inne).

Opony samochodowe

W celu eliminacji lub ograniczenia ilości odpadów składowanych na składowiskach (lub porzucanych w środowisku) mogą być wykorzystywane różnorodne metody i techniki postępowania odpadami. Z dotychczasowych badań i doświadczeń wynika, że wycofane z eksploatacji opony mogą być wykorzystywane poprzez:

ˇ bieżnikowanie;

ˇ zagospodarowywanie całych opon;

ˇ wykorzystywanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej;

ˇ spalanie z wykorzystaniem energii.

Należy pamiętać, że bieżnikowanie opon wydłuża jedynie czas ich eksploatacji, więc po pewnym czasie i tak należy poddać je unieszkodliwieniu.

W kraju istnieją możliwości techniczne do realizacji poszczególnych kierunków odzysku zużytych opon (np. zakłady rozdrabniające gumę i wytwarzające regranulat, cementownie przystosowane do spalania zużytych opon), ale podmioty gospodarcze zajmujące się recyklingiem opon mają duże trudności z pozyskaniem tego odpadu, ze względu na brak systemu zbiórki zużytych opon.

W ramach gminnego punktu zbiórki odpadów należy zapewnić mieszkańcom możliwość bezpłatnego przekazywania zużytych opon we własnym zakresie lub prowadzić zbiórkę tych odpadów w ramach okresowej zbiórki odpadów wielkogabarytowych.

Odpady opakowaniowe

Odpady opakowaniowe stanowią:

ˇ odpady z tworzyw sztucznych;

ˇ opakowania papierowe;

ˇ opakowania szklane;

ˇ opakowania stalowe;

ˇ opakowania aluminiowe;

ˇ opakowania wielomateriałowe.

W gospodarce odpadami opakowaniowymi konieczne jest osiągnięcie do końca 2007 roku następujących minimalnych poziomów odzysku i recyklingu:

ˇ odzysk w wysokości 50%;

ˇ recykling w wysokości 25%.[3]

Dla osiągnięcia wyznaczonego celu do 2007 roku konieczna jest budowa systemu odzysku i recyklingu zapewniająca recykling dla poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych na poziomie:

ˇ papier i tektura 45%;

ˇ szkło 35%;

ˇ aluminium 35%;

ˇ tworzywa sztuczne 22%;

ˇ odpady wielomateriałowe 20%;

ˇ ze stali 18%;

ˇ z drewna i materiałów naturalnych 13%.

Po roku 2007 w przypadku nowelizacji Dyrektywy 94/62/EC do końca 2010 roku zostaną podniesione krajowe poziomy odzysku oraz recykling zgodnie z nowymi wytycznymi. Nowelizacja przewiduje następujące poziomy:

ˇ odzysk w wysokości 60-75%;

ˇ recykling w wysokości 55-70%.

Obligatoryjny poziom recyklingu dla wyróżnionych grup odpadów opakowaniowych będzie wynosił:

ˇ szkło 60%;

ˇ papier i tektura 55%;

ˇ metale 50%;

ˇ tworzywa sztuczne 20%

Powyższe limity zostały określone w krajowym planie gospodarki odpadami. Plan gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego określił zbliżone docelowe poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. W perspektywie do roku 2006 są one następujące:

ˇ opakowania z papieru i tektury 45%;

ˇ opakowania ze szkła 35%

ˇ opakowania z tworzyw sztucznych 22%

ˇ opakowania metalowe 35%

ˇ opakowania wielomateriałowe 20%.

W perspektywie roku 2010 plan gospodarki odpadami dla województwa podlaskiego zakłada osiągnięcie następujących poziomów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów opakowaniowych:

ˇ opakowania z papieru i tektury 50%;

ˇ opakowania ze szkła 45%

ˇ opakowania z tworzyw sztucznych 30%

ˇ opakowania metalowe 45%

ˇ opakowania wielomateriałowe 30%.

Zgodnie z KPGO, recykling traktuje się jako metodę preferowaną z uwagi na wymagania ochrony środowiska i główne kierunki działań w tym obszarze powinny dotyczyć intensyfikacji i optymalizacji systemu recyklingu, stosowanie recyklingu organicznego lub eksport odpadów w celu recyklingu.

Na terenie gminy Jasionówka w roku 2002 wytworzono ogółem 129,1 Mg odpadów opakowaniowych, z czego prawie 42% stanowiły opakowania ze szkła, a 34% opakowania papierowe. Procesom odzysku poddano zaledwie 7 Mg odpadów opakowaniowych. Zakładana ilość odpadów opakowaniowych planowana do wytworzenia i poddawana procesom odzysku i recyklingu przedstawiono w tabeli 15.

Tabela 15. Planowany poziom recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych do 2011 roku na terenie gminy Jasionówka (w Mg)

UWAGA: j.w.

Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane KPGO i WPGO.

W latach 2004-2007 działania w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Jasionówka powinny koncentrować się wokół:

1. Organizacji punktów do selektywnej zbiórki odpadów.

2. Systemu edukacji społeczności lokalnych.

3. Gromadzenia i dostarczania społeczeństwu informacji na temat prowadzonej w powiecie zbiórki odpadów opakowaniowych. Biorąc pod uwagę, że mieszkańcy odgrywają kluczową rolę w prowadzeniu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych muszą być odpowiednio poinformowani o roli jaką pełnią i dostosować do niej swoje zachowania.

Selektywna zbiórka odpadów

W związku z ograniczonym zakresem obszarowym systemu selektywnej zbiórki na terenie gminy Jasionówka należy dążyć do jego wdrożenia.

Jednym z najprostszych systemów selektywnej zbiórki odpadów jest system polegający na ustawieniu w wybranych newralgicznych punktach miasta, specjalnych zbiorników odpowiednio oznakowanych na selektywną zbiórkę odpadów użytkowych. Przyjmuje się, że każdy punkt tego systemu powinien obsługiwać 150 - 1 000 mieszkańców i mieć zasięg nie większy niż 500 m. Jednakże rozproszenie ludności na 18 jednostek osadniczych (sołectw) wymaga odejścia od modelowych założeń.

Według danych z 2000 r struktura ludnościowa gminy według sołectw przedstawiała się następująco:

1. Brzozówka Folwarczna - 64

2. Czarnystok - 159

3. Dobrzyniówka - 27

4. Górnystok - 60

5. Jasionóweczka - 236

6. Jasionówka - 810

7. Kalinówka Królewska - 300

8. Kamionka - 298

9. Kąty - 97

10. Koziniec - 77

11. Krasne Folwarczne - 99

12. Krasne Małe - 58

13. Krasne Stare - 112

14. Krzywa - 109

15. Kujbiedy - 60

16. Łękobudy - 27

17. Milewskie - 331

18. Słomianka - 299

Zatem tylko 6 sołectw spełnia warunki liczby ludności dla organizacji punktu selektywnej zbiórki odpadów. Proponuje się zatem aby selektywna zbiórka odpadów w odpowiednich punktach wyposażonych w pojemniki miała miejsce tylko w miejscowościach: Jasionóweczka, Jasionówka (2 punkty), Kalinówka Królewska, Kamionka, Milewskie i Słomianka. W pozostałych miejscowościach mieszkańcy powinni zostać zaopatrzeni w worki o różnych kolorach do zbierania odpadów różnego rodzaju odpadów. Worki te powinny być składowane w oznakowanym miejscu i stamtąd odbierane lub zbierane "wzdłuż krawężnika" (wybór w zależności od lokalnych warunków dojazdu samochodu odbierającego odpady).

Koszt organizacji punktu do selektywnej zbiórki odpadów wyposażonego w pojemniki (szkło, papier i tworzywa sztuczne, odpady mokre) wynosi około 1500-2000 zł (koszt jednego pojemnika waha się od 500-700 zł).

Odpady zgromadzone selektywnie powinny być tymczasowo gromadzone w gminnym punkcie zbiórki odpadów i przekazywane, sprzedawane przedsiębiorcom zajmującym się ich wykorzystywaniem.

Ponadto mieszkańcy powinni mieć możliwość transportu odpadów wyselekcjonowanych bezpośrednio do gminnego punktu zbiórki odpadów, bez konieczności ponoszenia opłat.

Osady ściekowe

Na terenie gminy Jasionówka wytwarzanych jest około 3 dam³ osadów ściekowych rocznie, które składowane są na wiejskim wysypisku.

W ciągu najbliższych lat na terenie gminy Jasionówka należy oczekiwać niewielkiego wzrostu ilości wytwarzanych osadów ściekowych w związku z planowaną na od 2005 roku rozbudową kanalizacji w Jasionówce oraz budową oczyszczalni Kamionka od 2006. Ze względu na charakter osadów oraz ich pochodzenie z obszaru czystego ekologicznie (małe prawdopodobieństwo zanieczyszczenia metalami ciężkimi - ocena wymaga jednak badań) można je zagospodarowywać jak odpady biodegradowalne (np. kompostowanie) lub wykorzystywać rolniczo.

Składowanie odpadów komunalnych

Odpady komunalne nie poddane procesom odzysku i innym sposobom unieszkodliwiania (np. procesom termicznym) są najczęściej unieszkodliwiane przez składowanie. Składowanie na terenie gminy Jasionówka jest w dalszym ciągu głównym sposobem unieszkodliwiania odpadów.

W zakresie składowania odpadów:

1. Docelowym rozwiązaniem będzie skupienie gospodarki odpadami na terenie gminy Jasionówka wokół (wybór wariantu uzależniony będzie od oceny kosztów oraz wyników porozumień międzygminnych i międzypowiatowych):

a. wariant I - Biebrzańskiego Systemu Gospodarki Odpadami zlokalizowanego w Mońkach (Zakład Fermentacji), Dolistowie (zakład segregacji) i Augustowie (kompostownia);

b. wariant II - ZZO Związku Gmin "Czyste Środowisko" - Wasilków;

c. wariant III - ZZO Sokółka.

3. Do chwili powstania ZZO i wyboru przynależności odpady z terenu gminy Jasionówka będą deponowane na lokalnym składowisku odpadów do czasu jego zamknięcia w 2009 roku.

Ze względu na odległości najbardziej prawdopodobne jest przystąpienie do Biebrzańskiego Systemu Gospodarki Odpadami. Oczywiście pociągnie to być może za sobą konieczność partycypowania w kosztach inwestycyjnych Systemu. Oszacować je można na podstawie liczby ludności (przyjęto dane dla 2003 r.), wskaźników generowania odpadów (także dla 2003 r.) odmiennych dla obszarów wiejskich i miejskich, przeiwdywanych kosztów inwestycyjnych Systemu oraz wkładu własnego członków Związku (przewidywany poziom - 5,2%). Szacunki wskazują na konieczność wydatkowania przez gminę Jasionówka ok. 56 tys. złotych na pokrycie udziału w kosztach inwestycyjnych za lata 2004-5 oraz 4,0 tys. za rok 2006.

Podstawowym celem wyznaczonym w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego w zakresie ilości składowanych odpadów jest w perspektywie roku 2006 deponowanie na składowiskach nie więcej niż 76% wytworzonych odpadów komunalnych.

Natomiast w perspektywie roku 2014 deponowanie na składowiskach nie więcej
niż 51% wytworzonych odpadów komunalnych.

W tabeli 16 przedstawiono przewidywaną ilość odpadów przeznaczonych do składowania w latach 2004-2011 na terenie gminy Jasionówka. W tabeli wyliczono również wymaganą pojemność do składowania odpadów.

Tabela 16. Zakładana ilość odpadów przewidzianych do składowania na terenie gminy Jasionówka w latach 2004-2014 (Mg/rok)

* - do obliczeń przyjęto gęstość nasypową odpadów na poziomie 0,32 Mg/m³ oraz wykorzystanie pojemności składowiska na koniec roku 2003 w 70%.

Źródło: opracowanie własne

Z obliczeń wynika, że istniejące składowisko (o obecnej pojemności składowania 10 000 m³) zostanie zapełnione około 2007 roku. Zapewne ze względu na przeszacowanie strumieni odpadów prawdopodobne jest, że rzeczywisty moment zamknięcia składowiska zgodnie z ocena wynikającą z przeglądu to 2009 r.

Jednocześnie okazuje się, że zagospodarowanie odpadów biodegradowalnych, wielkogabarytowych, opakowaniowych, niebezpiecznych i budowlanych nie wystarcza do osiągnięcia dopuszczalnych limitów składowania. Chcąc osiągnąć długoterminowy cel gospodarki odpadami polegający na składowaniu w 2014 roku nie więcej niż 51% ogółu wytworzonych odpadów należy zintensyfikować działania polegające na wykorzystywaniu i odzyskiwaniu odpadów ze strumienia odpadów wytworzonych powyżej poziomów określonych prawnie. Wydaje się, że największe możliwości w tym zakresie wynikają z wzrostu zagospodarowania odpadów biodegradowalnych.

Działania w zakresie poprawy warunków składowania odpadów na terenie gminy Jasionówka powinny dotyczyć:

Modernizacji gminnego składowiska odpadów poprzez (są to prawdopodobne warunki pod jakimi Starosta Powiatu Monieckiego powinien wydać nową decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacji składowiska):

ˇ modernizacja ogrodzenia składowiska,

ˇ wyposażenie składowiska odpadów w tablice informacyjną, sprzęt p.poz. oraz brodzik dezynfekcyjny dla wyjeżdżających samochodów,

ˇ wykonanie otworów obserwacyjnych piezometrów dla każdego z poziomów wodonośnych,

ˇ prowadzenie monitoringu składowiska odpadów,

ˇ prowadzenie ewidencji ilościowej i jakościowej odpadów przywożonych na składowisko,

2. Rekultywacji 3 wiejskich składowisk odpadów.

4.3. Krótkoterminowy plan działań w zakresie gospodarki odpadami sektora gospodarczego

Dokument Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 w odniesieniu do odpadów komunalnych zakłada, że stworzone zostaną podstawy do nowoczesnego gospodarowania odpadami oraz zapewniony zostanie wzrost odzysku, a tym samym zmniejszenie ilości składowanych odpadów. W sektorze gospodarczym podstawową zasadą gospodarki odpadami będzie w dalszym ciągu zapobieganie ich powstawaniu, dążenie do niskoodpadowych technologii produkcji, czystszych technologii zapewniających produkcyjne wykorzystanie wszystkich składników procesów produkcyjnych.

Proponowane cele w dziedzinie gospodarowania odpadami przemysłowymi dotyczą przede wszystkim wdrażania nowych rozwiązań organizacyjnych zapewniających właściwe bieżące zarządzanie strumieniami odpadów, a także intensyfikacji prac badawczo-rozwojowych poszukujących rozwiązań minimalizujących powstawanie odpadów, zwiększanie stopnia ich wykorzystania i skuteczną kontrolę wpływu na środowisko.

Zgodnie z zapisami polityki ekologicznej państwa, udział odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadów z sektora gospodarczego w 2010 roku powinien wzrosnąć dwukrotnie w odniesieniu do roku 1990. Niezbędna zatem jest intensyfikacja działań podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady, zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania tych odpadów. Polityka państwa w zakresie ochrony środowiska szczególny nacisk kładzie na promocję technologii "mało odpadowych" i "bezodpadowych", metod czystszej produkcji oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórcę.

System recyklingu odpadów sektora gospodarczego jest uwarunkowany następującymi czynnikami:

ˇ podmioty gospodarcze muszą posiadać wiedzę o możliwościach recyklingu wytwarzanych przez siebie odpadów.

ˇ podmioty muszą zrozumieć potrzebę segregacji odpadów "u źródła",

ˇ należy stworzyć warunki do wykorzystania tych odpadów.

Zgodnie z WPGO w dziedzinie gospodarki odpadami z sektora gospodarczego przewiduje się osiągnięcie w latach 2003-2014 następujących celów:

1. Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów.

2. Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie odpadów.

Działania w obszarze poprawy systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi powinny koncentrować się na:

1. Prowadzeniu działalności edukacyjno - informacyjnej.

2. Zorganizowaniu w razie potrzeby systemów zbiórki transformatorów i kondensatorów zawierających PCB.

3. Usprawnieniu sposobów zbiórki baterii i akumulatorów, szczególnie z rozproszonych miejsc ich powstawania.

W razie potrzeby akumulatory i baterie powinny być przyjmowane z przedsiębiorstw (odpłatnie) w Gminnych Punktach Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych, a następnie transportowane do Zakładów Zagospodarowania Odpadów lub bezpośrednio do odbiorców.

Proponuje się, aby zbierane baterie deponować na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub wydzielonych kwaterach przy ZZO do czasu uruchomienia technologii ich przerobu zlokalizowanych w województwie.

4. Opracowywanie planów ochrony przed szkodliwością azbestu i programów usuwania wyrobów zawierających azbest na poziomie gminnym. Monitoring usuwania oraz prawidłowego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest. Przyjmując równomierne usuwanie płyt azbestowo-cementowych w latach 2005-2032 (28 lat) ewentualne roczne wsparcie utylizacji azbestu ze strony gminy (koszt 1,5 zł za kg) gmina musiałaby wydatkować około 94000 zł. rocznie. Wydaje się więc słusznym odsunięcie procesu usuwania azbestu przy finansowym wsparciu gminy do czasu, aż na szczeblu centralnym zapadną decyzje dotyczące wsparcia utylizacji azbestu.

5. Rozwiązanie problemu zagospodarowania folii po sianokiszonkach.

6. Organizacja kampanii reklamowo-propagandowej w zakresie postępowania z odpadami zawierającymi azbest (zwiększenie świadomości zarówno pracowników administracji publicznej, jak i mieszkańców w zakresie oddziaływania azbestu na zdrowie ludzi oraz przepisów i procedur dotyczących azbestu).

7. Inwentaryzacja wszystkich źródeł powstawania odpadów niebezpiecznych na terenie gminy.

5. ZADANIA STRATEGICZNE DO ROKU 2011

Dokument Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 w odniesieniu do odpadów komunalnych zakłada, że stworzone zostaną podstawy do nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi oraz zapewniony zostanie wzrost odzysku, a tym samym zmniejszenie ilości składowanych odpadów. W sektorze gospodarczym podstawową zasadą gospodarki odpadami będzie w dalszym ciągu zapobieganie ich powstawaniu, dążenie do niskoodpadowych technologii produkcji, czystszych technologii zapewniających produkcyjne wykorzystanie wszystkich składników procesów produkcyjnych.

Cele długookresowe systemu gospodarki odpadami komunalnymi na lata 2007-2011 obejmują:

1. Doskonalenie organizacji ponadlokalnych i lokalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi.

2. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów.

3. Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów.

4. Intensyfikację odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych, wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych.

W gospodarce odpadami przemysłowymi w grupie celów do roku 2011 przewiduje się między innymi:

1. Wdrażanie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami, w tym prowadzenie monotoringu.

2. Rozszerzanie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku, technologiami małoodpadowymi.

Realizacja powyższych długoterminowych celów strategicznych powinna zapewnić w dłuższej perspektywie czasowej osiągnięcie następujących wymiernych efektów w zakresie gospodarowania odpadami:

1. W perspektywie roku 2010 deponowanie na składowiskach nie więcej niż 51% wytworzonych odpadów komunalnych.

2. Skierowanie w roku 2010 na składowiska nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).

3. Osiągnięcie w roku 2020 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:

ˇ opakowania z papieru i tektury 50%

ˇ opakowania ze szkła 45%

ˇ opakowania z tworzyw sztucznych 30%

ˇ opakowania metalowe 45%

ˇ opakowania wielomateriałowe 30%

ˇ opakowania wielkogabarytowe 50%

ˇ odpady budowlane 40%

ˇ odpady niebezpieczne 50%

4. Dwukrotne zwiększenie do roku 2014 udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem 1990 roku.

5. Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska do roku 2010.

6. Zapewnienie bezpiecznego dla zdrowia ludzi usuwania wyrobów zawierających azbest poprzez deponowanie ich na składowiskach w sposób eliminujący ich negatywne oddziaływanie.

7. Zapewnienie wymaganych prawem poziomów odzysku i recyklingu olejów odpadowych, zużytych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych zawierających CFC, HCFC.

8. Minimalizację ilości powstawania specyficznych odpadów medycznych wymagających szczególnych metod unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania.

Wyżej wymienione cele długoterminowego programu strategicznego będą możliwe do osiągnięcia poprzez sukcesywne opracowywanie i realizowanie krótkoterminowych planów działań obejmujących zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Ministrów Środowiska w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami okres 4 letni. Poniżej przedstawiono założenia krótkoterminowego planu działań w gospodarce odpadami dla gminy Jasionówka obejmującego okres najbliższych 4 lat (2004-2007).

6. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ DO ROKU 2007

6.1. Harmonogram realizacji przedsięwzięć w sektorze komunalnym

W tabeli 21 przedstawiono zadania z zakresu gospodarki odpadami wraz z harmonogramem realizacji zadań, szacunkowymi kosztami związanymi z realizacją zadań własnych gminy oraz wskazaniem potencjalnych źródeł finansowania.

Zadania zostały podzielone na dwie kategorie:

W - zadania własne gminy - przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji gminy;

K - zadania koordynowane - pozostałe kategorie zadań, finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla powiatowego, wojewódzkiego i centralnego.

Tabela 17. Harmonogram działań w sektorze komunalnym

Opis przedsięwzięcia

Rodzaj zadania

W / K

Jednostka odpowiedzialna za realizację zadania

Szacunkowe koszty realizacji w latach [tys. PLN]

Ceny stałe z 2003 roku

Działania
w latach

Potencjalne źródła finansowania

2004

2005

2006

2007

2008-2011

Opracowanie gminnego planu gospodarki odpadami

W

Gmina Jasionówka

3

Budżet gminy

Aktualizacja gminnego planu gospodarki odpadami

W

Gmina Jasionówka

2

Zakup pojemników do segregacji odpadów

W

Gmina Jasionówka

7

5

Zakup worków do segregacji odpadów

3

Opróżnianie pojemników do selektywnej zbiórki i odbiór worków

W

Gmina Jasionówka

1

Edukacja ekologiczna

W

Gmina Jasionówka

2

Inwentaryzacja i sukcesywna likwidacja dzikich składowisk odpadów

W

Gmina Jasionówka

5

Rekultywacja nieczynnych wiejskich składowisk odpadów

b.d.

Rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych

W

Gmina Jasionówka

2

Budżet gminy

Wsparcie sukcesywnej eliminacji z terenów nieruchomości wyrobów z azbestu i zawierających azbest

K

Właściciele nieruchomości

Fundusze ochrony środowiska, środki UE, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Modernizacja gminnego składowiska odpadów

Modernizacja ogrodzenia składowiska

W

Gmina Jasionówka

20

Budżet gminy, fundusze ekologiczne

Wyposażenie składowiska odpadów w tablice informacyjną, sprzęt p.poz. oraz brodzik dezynfekcyjny dla wyjeżdżających samochodów.

W

Gmina Jasionówka

5

Wykonanie otworów obserwacyjnych piezometrów dla każdego z poziomów wodonośnych.

W

Gmina Jasionówka

7

Organizacja gminnego punktu zbiórki odpadów w m. Kamionka

Wydzielenie miejsca do gromadzenia odpadów wielkogabarytowych, budowlanych

W

Gmina Jasionówka

4

Zakup pojemników do gromadzenia odpadów niebezpiecznych

W

Gmina Jasionówka

4

Prowadzenie monitoringu składowiska odpadów.

W

Gmina Jasionówka

4

Prowadzenia ewidencji ilościowej i jakościowej odpadów przywożonych na składowisko przez zatrudnionego Kierownika składowiska

W

Gmina Jasionówka

5

Podpisanie porozumienia międzygminnego związanego z ZZO (BSGO) i pokrycie części kosztów inwestycyjnych*

W

Gmina Jasionówka

56

4

Razem zadania własne gminy Jasionówka w latach 2004-2007 [tys. zł]

3

113

28

24

168

* - oszacowano udział własny gminy, a nie całkowite koszty inwestycyjne rozliczone wg ilości mieszkańców i odpadów

Źródło: opracowanie własne.

6.2. Harmonogram realizacji przedsięwzięć w obszarze gospodarki odpadami z sektora gospodarczego

Tabela 18. Harmonogram działań w obszarze gospodarki odpadami z sektora gospodarczego

Opis przedsięwzięcia	Rodzaj zadania W/K	Jednostka odpowiedzialna za realizację zadania	Szacunkowe koszty realizacji w latach [tys. PLN]							Działania w latach	Potencjalne źródła finansowania
			2004		2005		2006		2007	2008-2011
Przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska: PCB oraz azbestu do 31 marca każdego roku za rok poprzedni	W	Gmina Jasionówka	W ramach działań statutowych
Opracowanie planów unieszkodliwiania i dekontaminacji zarejestrowanych urządzeń oraz projektów gromadzenia i unieszkodliwiania urządzeń zawierających PCB	W	Gmina Jasionówka		3							Budżet gminy
Opracowanie gminnego planu ochrony przed szkodliwością azbestu i programu usuwania wyrobów zwierających azbest	W	Gmina Jasionówka		3							Budżet gminy
Sukcesywna eliminacja z terenów nieruchomości wyrobów z azbestu i zawierających azbest	K	Właściciele nieruchomości									środki własne właścicieli nieruchomości, Fundusze ochrony środowiska, środki UE, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, budżet gminy
Utylizacja folii po sianokiszonkach	K	Rolnicy		b.d.		b.d.		b.d.			budżet gminy, środki własne rolników
Przygotowywanie rocznych spraw z realizacji zadań Gminnego planu ochrony przed szkodliwością azbestu i programu usuwania wyrobów zwierających azbest	W	Gmina Jasionówka						W ramach działań statutowych
Przyjmowanie rocznych sprawozdań finansowych wójta z realizacji zadań Programu	W	Gmina Jasionówka	W ramach działań statutowych
Informacja w mediach nt. szkodliwości azbestu, postępowania z materiałami zawierającymi azbest oraz sposobu ich usuwania (opracowanie materiałów informacyjnych w formie ulotek)	W	Gmina Jasionówka				1		1			Budżet gminy
Razem zadania własne gminy Jasionówka Razem w latach 2004-2007			8

Źródło: opracowanie własne.

7. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA GMINNEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI

Podstawowym instrumentem ekonomicznych wykorzystywanym do finansowania działań określonych w gminnym planie gospodarki odpadami jest gminny fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej, zaś art. 16 uoo stanowi, że fundusze mogą być wykorzystywane jedynie do finansowania tych działań dotyczących unieszkodliwiania odpadów, które zostały ujęte w planie gospodarki odpadami. Na dochód GFOŚiGW składa się:

1. Całość wpływów z opłat za usuwanie drzew i krzewów.

2. 50% wpływów z opłat za składowanie odpadów na terenie gminy.

3. 10% wpływów z opłat i kar z terenu gminy za pozostałe rodzaje gospodarczego korzystania ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych.

Dochody te mogą być wykorzystane na m.in.:

1. Dotowanie i udzielanie kredytów na działania modernizacyjne i inwestycyjne służące ochronie środowiska.

2. Realizację przedsięwzięć związanych z gospodarczym wykorzystaniem odpadów.

3. Wspieranie działań zapobiegających powstawaniu odpadów.

Wójt burmistrz lub prezydent miasta zobowiązany jest do corocznego przedstawiania radzie gminy zestawienia przychodów i wydatków tego funduszu.

Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za wywóz odpadów i opłaty za ich przyjęcie do składowania bądź unieszkodliwienia. Uzupełniającymi źródłami przychodów mogą być wpływy z tytułu sprzedaży surowców wtórnych.

Prawidłowo przyjęta i stosowana cena usuwania i składowania odpadów powinna uwzględniać:

pokrycie całości kosztów związanych z bieżącą, technologiczną i organizacyjną eksploatacją obiektów gospodarki odpadami,
pokrycie kosztów finansowych inwestycji jako zwrot zobowiązań zaciągniętych przy realizacji inwestycji (spłata odsetek, rat kapitałowych, wykup obligacji),
rozsądny zysk przedsiębiorstw realizujących usługi.

Zgodnie z Ustawą o odpadach wysokość jednostkowych stawek opłat za składowanie odpadów powinna być kalkulowana z uwzględnieniem planowanych inwestycji, bieżących kosztów funkcjonowania składowiska oraz kosztów rekultywacji po zakończeniu eksploatacji.

Z punktu widzenia inwestora nieuniknione jest podniesienie obecnie obowiązujących jednostkowych stawek opłat za wywóz i składowanie nieczystości. Stopniowe podnoszenie stawki opłaty umożliwia z jednej strony płynny wzrost opłaty (uniknięcie skokowego wzrostu), z drugiej zaś pozwala na pokrywanie części wydatków inwestycyjnych ze środków własnych. Wypracowywane w ten sposób dodatkowe przychody mogą być wykorzystywane przede wszystkim na pokrycie kosztów finansowych w okresie realizacji inwestycji, ale także na pokrywanie części bezpośrednich przyszłych wydatków inwestycyjnych.

Władze gminy powinny spowodować, aby na zarządzanym przez nie terenie wszyscy właściciele nieruchomości mieli obowiązek zawierania umów na zbieranie odpadów. Firmy wywozowe nie powinny mieć możliwości pobierania opłat bezpośrednio od osób korzystających z usługi. Pomogłoby to wykluczyć sytuację, że producent odpadów chcąc zaoszczędzić na opłatach pozbywa się odpadów niezgodnie z prawem. Władze gminy muszą mieć bieżącą i pełną kontrolę nad ilością zbieranych oraz unieszkodliwianych i zagospodarowywanych odpadów, a także nad pobieranymi opłatami.

Wysokość opłat od mieszkańca nie powinna przekroczyć 2 % przeciętnej płacy krajowej. Powinna ona pokryć koszty eksploatacyjne zakładów przeróbki i unieszkodliwiania odpadów oraz koszty zbiórki i transportu odpadów, zależne w istotny sposób od odległości rejonu zbiórki od miejsca przerobu odpadów.

Ponadto w przypadku zaciągnięcia kredytu na realizację inwestycji opłaty powinny uwzględniać spłatę rat kredytu.

Opłaty powinny być wnoszone przez właścicieli nieruchomości bezpośrednio do gminy.

Uwzględniając wysokość środków będących w dyspozycji gminnego funduszu ochrony środowiska, zadania przewidziane do realizacji w planie gospodarki odpadami mogą zostać w całości sfinansowane z tego źródła. Dodatkowym źródłem finansowania działalności w zakresie gospodarki odpadami mogą być podmioty opisane poniżej.

Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Pożyczek udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz na zbliżonych zasadach Fundusz Wojewódzki. Przedsięwzięcia finansowane przez NFOŚiGW muszą spełniać następujące kryteria:

zgodność z polityką ekologiczną państwa,
efektywności ekologicznej,
efektywności ekonomicznej,
uwarunkowań technicznych i jakościowych,
zasięgu oddziaływania,
wymogów formalnych.

Z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska finansowane są przedsięwzięcia mające charakter ogólnonarodowy. Istnieją zatem większe szanse uzyskania wsparcia finansowego ze środków wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska w Białymstoku.

Samorządy terytorialne mogą uzyskiwać pożyczki na pokrycie 70% kosztów zadania. Znaczna część pożyczki może zostać umorzona po zrealizowaniu inwestycji w planowanym terminie (umorzona kwota musi zostać przeznaczona na inne działanie proekologiczne). Najniższe możliwe do uzyskania oprocentowanie wynosi 0,2 kredytu refinansowego.

Do roku 1993 wojewódzkie fundusze, nie posiadając osobowości prawnej, udzielały wyłącznie dotacji na dofinansowywanie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska na obszarze własnych województw. W 1993 roku fundusze te otrzymały osobowość prawną, co umożliwiło im udzielanie, obok dotacji, także pożyczek preferencyjnych.

Podstawowym źródłem ich przychodów są: wpływy z tytułu:

opłat za składowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich składowaniem (28,8% tych wpływów),
opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, a także z wpływów z kar za naruszanie warunków korzystania ze środowiska (50,4% tych wpływów).

Przychodami WFOŚiGW mogą być także środki z tytułu:

posiadania udziałów w spółkach,
odsetek od udzielanych pożyczek,
emisji obligacji,
zysków ze sprzedaży i posiadania papierów wartościowych,
zaciągania kredytów,
oprocentowania rachunków bankowych i lokat,
wpłat z innych funduszy,
wpływów z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
dobrowolnych wpłat, zapisów i darowizn osób fizycznych i prawnych,
świadczeń rzeczowych i środków pochodzących z fundacji,
innych dochodów określonych przez Radę Ministrów.

WFOŚ i GW wspiera przedsięwzięcia o charakterze ekologicznym poprzez udzielanie dotacji i pożyczek na preferencyjnych warunkach. Forma dofinansowania zależy każdorazowo od statusu prawnego wnioskodawcy, rodzaju działalności i charakteru zadania.

Fundusz preferuje finansowe wspomaganie wnioskodawców, którzy w realizowane przedsięwzięcia angażują środki własne. Jednym z podstawowych warunków ubiegania się o wsparcie finansowe przez Fundusz jest dostarczenie stosownej dokumentacji, w tym wymaganych zezwoleń (np. pozwolenia na budowę).

Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (PFOŚIGW) utworzone zostały na początku roku 1999 po wejściu w życie reformy administracyjnej kraju. Fundusze te nie mają osobowości prawnej.

Przychodami PFOŚIGW są wpływy z:

opłat za składowanie i magazynowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich składowaniem lub magazynowaniem (10% tych wpływów),
opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska a także z wpływów z administracyjnych kar pieniężnych (także 10% tych wpływów poza opłatami i karami za usuwanie drzew i krzewów, które w całości stanowią przychód gminnego funduszu).

Przychody PFOŚiGW przekazywane są na rachunek starostwa, w budżecie powiatu mają charakter funduszu celowego.

Obecnie środki powiatowych funduszy (zgodnie z POŚ, art. 403) przeznacza się na wspomagania działalności w zakresie określonym jak dla gminnych funduszy i inne zadania ustalone przez radę powiatu, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.

W okresie realizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Jasionówka dofinansowanie zadań będzie możliwe ponadto z funduszy celowych oraz programów pomocowych i strukturalnych UE. Należą do nic w szczególności:

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Województwa Podlaskiego na lata 2004 - 2006 umożliwia uzyskanie dofinansowania zadań z zakresu ochrony środowiska w ramach: działania 1.2 na infrastrukturę ochrony środowiska w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz gospodarki odpadami - 7 000 tys. EURO. W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wsparcie zostanie udzielone szerokiej gamie projektów z zakresu ochrony środowiska. Pomoc z zasobów funduszy strukturalnych i państwowych będzie udzielana głównie na projekty jednostek samorządu terytorialnego realizowane w powiązaniu ze wsparciem udzielanym dla wzmocnienia potencjału rozwojowego regionów. Wydatki w ramach działań wyniosą nie więcej niż 633,1 mln EURO, z tego wsparcie ze środków Funduszy Strukturalnych wyniesie 411,56 mln EURO, z czego ok. 70 % zostanie przeznaczone na ochronę wód i gospodarkę wodną. W ramach działań dotyczących gospodarki odpadami na dofinansowanie mogą liczyć projekty ograniczający wpływ składowanych odpadów na powietrze atmosferyczne, wody i glebę poprzez:

modernizację istniejących wysypisk komunalnych,
budowę zakładów unieszkodliwiania odpadów (kompostownie, spalarnie),
wprowadzenie na szeroką skalę systemu powtórnego zagospodarowania odpadów,
regionalne programy likwidacji niebezpiecznych i dzikich składowisk.

Beneficjentem końcowym w ramach działań będą samorządy wojewódzkie, powiatowe i gminne.

Fundacje i programy pomocowe. Rozwój tego segmentu rynku finansowania ochrony środowiska nastąpił w 1990 r. Fundacje powstały w większości jako rezultat pomocy finansowej z krajów zachodnich. Fundacje oferują najbardziej poszukiwaną, a równocześnie ograniczoną formę współfinansowania inwestycji ekologicznych - dotacje. Instytucje udzielające dotacji pokrywają najczęściej tylko niewielką część kosztów inwestycji. Pomoc bezzwrotna jest chętnie lokowana w obszarze edukacji, szkoleń i treningu, a także wymiany doświadczeń promowania nowoczesnych rozwiązań technicznych.

W tabeli 19 zamieszczono wykaz oraz adresy fundacji, w których można uzyskać dotacje na wdrożenie programów gospodarki odpadami.

Tabela 19. Potencjalne źródła finansowania inwestycji z zakresu gospodarki odpadami

Nazwa	Zakres pomocy	Adres	Źródło finansowania
Agencja Rozwoju Komunalnego	pomoc konsultingowa (doradztwo) oraz szkolenie	00-557 Warszawa Al. Ujazdowskie 19 tel. (0-22) 628-28-90 fax 622-54-95	Unia Europejska (program Phare); USAID (Amerykańska Agencja Rozwoju Międzynarodowego)
Environmental Know-How Fund	pomoc konsultingowa (doradztwo) oraz szkolenie	00-556 Warszawa Al. Róż 1 tel. (0-22) 628-10-01 fax 1-71-61	Know-How Fund (Rząd Wielkiej Brytanii)
Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund	dotacje	01-842 Warszawa al. Reymonta 12A tel. (0-22) 663-75-01 fax (0-22) 663-17-29	Unia Europejska
Fundacja Ekofundusz	dotacje	00-762 Warszawa ul. Belwederska 18A tel. (0-22) 648-09-01 fax 648-09-42	Rząd Stanów Zjednoczonych Rząd Szwajcarii Rząd Francji
Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej	dotacje	00-526 Warszawa ul. Krucza 24/26 tel. (0-22) 629-59-37 fax 625-34-18	Republika Federalna Niemiec
Polska Agencja Rozwoju Regionalnego	dotacje	00-503 Warszawa ul. Żurawia 4A tel. (0-22) 693-54-53 fax 693-54-06	Unia Europejska (Program Phare-RAPID)
Program Małych Dotacji GEF	dotacje	00-608 Warszawa Al.Niepodległości 186 tel. (0-22) 25-92-45 fax 25-49-58	GEF (Global Environmental Facility)
Projekt Umbrella	pomoc konsultingowa (doradztwo)	00-926 Warszawa ul. Krucza 38/42 tel. (0-22) 628-36-24 fax 29-95-66	UNDP (Program Rozwoju ONZ) Unia Europejska Rząd Polski

Źródło: opracowanie własne na podstawie Źródła i zasady finansowania inwestycji w ochronie środowiska w Polsce, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 2001.

Banki

Coraz więcej banków wykazuje zainteresowanie inwestycjami w sektorze ochrony środowiska. Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje ekologiczne zajmuje Bank Ochrony Środowiska S.A. (BOŚ), który w swoim statucie ma zapisany obowiązek finansowego wspierania inwestycji służących ochronie środowiska. Oferuje on, dzięki ścisłej współpracy z funduszami narodowymi i wojewódzkimi, najwięcej preferencyjnych linii kredytowych i dysponuje zróżnicowaną ofertą dla inwestorów. Istotną rolę na rynku kredytów ekologicznych zajmują także Międzynarodowe Instytucje Finansowe, a w szczególności Bank Światowy i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Finansują one duże zadania inwestycyjne oraz transfer wiedzy i technologii związanej z eliminacją u źródła zanieczyszczeń środowiska a także (Bank Światowy) priorytetowe zadania zapisane w polityce ekologicznej państwa.

W tabeli 20 zamieszczono nazwy i adresy banków oferujących najkorzystniejsze i najtańsze dzięki umowom z instytucjami finansowymi (fundusze, fundacje itp.), kredyty na inwestycje związane z programami gospodarki odpadów.

Tabela 20. Banki udzielające kredytów na działalność w zakresie gospodarki odpadami

Nazwa banku	Adres	Źródło zewnętrzne	Rodzaj kredytu
Bank Ochrony Środowiska S.A.	01-756 Warszawa ul. Przasnyska 6A tel. (0-22) 633-55-22 fax 639-73-11	Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej	Kredyty ze środków własnych z dopłatą do oprocentowania
Bank Ochrony Środowiska S.A.	Oddziały terenowe	Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej	Kredyty ze środków własnych z dopłatą do oprocentowania
Bank Rozwoju Eksportu S.A.	00-950 Warszawa pl. Bankowy 2 tel. (0-22) 637-21-67 fax 635-71-41	Europejski Bank Inwestycyjny	Kredyty z środków powierzonych
Polski Bank Rozwoju	00-650 Warszawa ul. Koszykowa 54 tel. (0-22) 630-88-46 fax 630-83-94	Europejski Bank Inwestycyjny	Kredyty z środków powierzonych

Źródło: opracowanie własne na podstawie Źródła i zasady finansowania inwestycji w ochronie środowiska w Polsce, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 2001.

Instytucje leasingowe

Leasing wkracza coraz bardziej w sferę finansowania inwestycji ekologicznych. Wynika to z rosnącej popularności tej formy zdobywania środków na działalność związaną z ochroną środowiska oraz możliwości, jakie oferuje leasing w przełamywaniu ograniczeń finansowych podmiotów gospodarczych. Najpoważniejszą pozycję na rynku zajmuje Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING SA, którego jednym z głównych akcjonariuszy jest Bank Ochrony Środowiska SA.

W tabeli 21 przedstawiono wykaz instytucji leasingowych aktywnych na polskim rynku finansowania ochrony środowiska.

Tabela 21. Instytucje leasingowe

Nazwa instytucji leasingowej	Adres	Przedmiot leasingu
BEL Leasing Sp. z o.o.	00-218 Warszawa ul. Kościelna 12 tel. (0-22) 31-18-95 fax 637-63-22	Środki transportu, systemy komputerowe i telekomunikacyjne, maszyny i urządzenia
BISE Leasing SA	00-600 Warszawa ul. Corazziego 7 telfax (0-22) 827-63-10	Maszyny i urządzenia przemysłowe
Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A.	00-529 Warszawa ul. Wspólna 1/3 tel. (0-22) 628-28-19 fax 628-67-15	Wszelkie dobra inwestycyjne
Centrum Leasingu i Finansów Sp. z o.o.	00-508 Warszawa Al. Jerozolimskie 27 tel. (0-22) 628-70-06 fax 628-70-07	Maszyny, samochody, linie produkcyjne i technologiczne
Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o.	51-124 Wrocław ul. Kamieńskiego 57 tel. (0-71) 72-66-01 fax 72-64-65	Środki transportu, maszyny i urządzenia
Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A.	00-116 Warszawa ul. Świętokrzyska 36/14 tel. (0-22) 620-01-71 fax 620-95-00	Środki trwałe (poza nieruchomościami), kompletnych ciągów technologicznych, maszyny i urządzenia służące do utylizacji i recyklingu odpadów

Źródło: opracowanie własne na podstawie Źródła i zasady finansowania inwestycji w ochronie środowiska w Polsce, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 2001.

8. ORGANIZACJA I ZASADY MONITORINGU SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI

8.1. Zasady zarządzania systemem gospodarki odpadami

Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w gminie Jasionówka wynikać będzie z:

1. Ustawowo określonego zakresu zadań poszczególnych szczebli administracji samorządowej.

2. Zadań określonych w WPGO, przyjętych przez Zarząd Województwa.

3. Zadań określonych w planie gospodarki odpadami dla powiatu monieckiego.

4. Zadań określonych w planie gospodarki odpadami dla gminy Jasionówka.

Ponadto, Gminny Plan Gospodarki Odpadami jest skorelowany z Programem Ochrony Środowiska Gminy Jasionówka (którego jest częścią).

Proces zarządzania systemem zarządzania gospodarką odpadami będzie składał się z typowych podetapów procesu zarządzania: planowanie, wdrażanie, koordynowanie i kontrolowanie.

Etap planowania wynika zarówno z określonych ustawowo obowiązków gmin w zakresie gospodarki odpadami, jak i celów określonych w planach gospodarki odpadami wyższego szczebla. Zostały one omówione w rozdziałach wcześniejszych.

Zarządzanie planem gospodarki odpadami to przede wszystkim: organizacja niezbędnych zasobów (głównie finansowych) do realizacji celów zdefiniowanych na etapie planowania, to koordynacja działań i bieżąca kontrola osiąganych wyników.

8.2. Ustawowo określone zadania gminy w zakresie gospodarki odpadami

Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Pod pojęciem właścicieli nieruchomości rozumie się w świetle omawianej ustawy także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością (art. 2.1.).

Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do zadań własnych gminy (art. 3.1.). Do zadań gminy należy m.in. zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie warunków niezbędnych do ich utrzymania, a w szczególności (art. 3.2.):

1. Tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na swoim terenie lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych.

2. Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych lub z innymi gminami:

ˇ instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych,

ˇ stacji zlewnych,

ˇ instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części.

3. Zapobieganie zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez: zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku.

4. Organizowanie selektywnej zbiórki, segregację oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami.

5. Zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierząt lub ich części oraz współdziałanie z przedsiębiorstwami prowadzącymi działalność w tym zakresie.

6. Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania.

7. Prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontrolowania częstości i sposobów usuwania komunalnych osadów ściekowych.

Powyższe zadania gmina powinna realizować na podstawie planu gospodarki odpadami.

Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m. in. (art. 4):

1. Prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.

2. Rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym.

3. Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego.

Rada Gminy w Jasionówce uchwaliła w dniu 19 grudnia 1977 r. w sprawie zasad utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Jasionówka. Na mocy niniejszej uchwały Rada Gminy zobowiązała właścicieli nieruchomości między innymi do:

- wyposażenia nieruchomości w pojemniki, kontenery lub inne urządzenia służące do gromadzenia odpadów komunalnych w postaci stałej i płynnej i utrzymanie tych urządzeń w odpowiednim stanie technicznym oraz sanitarnym;

- korzystanie z usług usuwania odpadów komunalnych wyłącznie wykonywanych przez podmioty gospodarcze posiadające zezwolenia na świadczenie usług w zakresie usuwania, wykorzystania i unieszkodliwiania tych odpadów na terenie gminy Jasionówka. Dopuszcza się wywóz odpadów stałych z nieruchomości przez jej właściciela własnymi środkami po uprzednim zgłoszeniu w Urzędzie Gminy, używanych do tego celu środków transportu i terminu wywozu oraz uiszczenia opłaty za przyjęcie odpadów na składowisko;

- obowiązkowe posiadanie dokumentów za usuwanie odpadów komunalnych w postaci rachunków, faktur lub dowodów wpłaty i okazywanie ich na żądanie jednostkom kontrolującym.

W przypadku nie wywiązania się właścicieli nieruchomości z obowiązku usuwania odpadów, obowiązek ten przyjmuje gmina pobierając stosowne opłaty. W świetle zapisów powyższej uchwały wójt gminy lub osoby przez niego upoważnione mają prawo żądać okazania dowodów potwierdzających prawidłowa gospodarkę odpadami. Natomiast kto nie wykonuje obowiązków gromadzenia i usuwania odpadów podlega karze grzywny.

Rada gminy może ustalić - w drodze uchwały - górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości. Ustalając stawki powyższych opłat, rada gminy może stosować stawki niższe, jeżeli odpady komunalne są zbierane i transportowane w sposób selektywny.

8.3. Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami

Projekty gminnych planów gospodarki odpadami podlegają zaopiniowaniu przez organy wyższego stopnia - na szczeblu wojewódzkim i powiatowym.

8.4. Aktualizacja i modyfikacja planów

Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata.

Jeżeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalony Plan będzie wymagał modyfikacji - będzie przeprowadzone stosowne postępowanie, przed upływem wymaganych ustawowo 4 lat, w celu aktualizacji Planu.

8.5. Raportowanie wdrażania planów gospodarki odpadami

Jednym z istotnych elementów zarządzania i monitorowania systemem gospodarki odpadami jest sporządzanie raz na 2 lata sprawozdań z realizacji planu gospodarki odpadami z postępów we wdrażaniu planów gospodarki odpadami. Sprawozdania przechowywane są przez Radę Gminy.

Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami powinno zawierać:

1. Sprawozdanie z wykonanych zadań organizacyjnych i techniczno - technologicznych.

2. Zgodność wykonanych zadań z harmonogramem prac.

3. Sprawozdanie z realizacji harmonogramu finansowania założonych przedsięwzięć.

8.6. Wskaźniki monitorowania efektywności planów

Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest dobry system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Poniżej (tabela 22) zaproponowano istotne wskaźniki, przyjmując że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana.

Tabela 22. Wskaźniki monitorowania planu gospodarki odpadami

Wskaźnik	Wskaźnik
Sektor komunalny
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych/1 mieszkańca/rok	Mg/M/rok
Ilość wytworzonych odpadów ogółem	Mg
Ilość odpadów zgromadzonych przez firmy prowadzące działalność w zakresie gromadzenia i transportu odpadów	Mg
Odsetek odpadów wytworzonych w odpadach zgromadzonych przez wyspecjalizowane firmy	%
Udział odpadów z sektora gospodarczego składowanych na składowiskach	%
Stopień wykorzystania gospodarczego odpadów przemysłowych	%
Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych/1 mieszkańca/ rok	Mg/M/rok
Stopień unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych	%
Udział odzyskiwanych surowców wtórnych w całkowitym strumieniu odpadów komunalnych	%
Nakłady inwestycyjne na gospodarkę odpadami	zł/rok
Udział środków zewnętrznych w finansowaniu działalności w zakresie gospodarki odpadami	%
Przeciętne koszty systemu gospodarki odpadami ponoszone przez mieszkańców	zł/M/rok
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki odpadami wg oceny jakościowej (badania ankietowe)	%
Liczba podmiotów gospodarczych składających roczne sprawozdania o odpadach do Urzędu Marszałkowskiego.	liczba
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców (np. dzikie wysypiska)	liczba / opis
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych,	liczba / opis
Sektor gospodarczy
Ilość wytwarzanych odpadów w sektorze gospodarczym w tym: - niebezpiecznych	Mg
Sposób zagospodarowania odpadów z sektora gospodarczego:	Struktura procentowa
Nagromadzenie odpadów z czego: wykorzystano	Mg
Tereny składowisk: - niezrekultywowanych - zrekultywowanych	ha
Obiekty gospodarki odpadami: - zakłady termicznej utylizacji odpadów - składowiska odpadów in. niż niebezp. - składowiska odpadów niebezpiecznych - inne instalacje	szt., ha, wydajność
Ilość odpadów poubojnych i zwłok zwierząt Mg	Mg
Ilość odpadów zawierających azbest	Mg, m²
Ilość składowisk odpadów zawierających azbest	Ha, szt.

Źródło: opracowanie własne.

9. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO

W wyniku realizacji gminnego planu gospodarki odpadami dla gminy Jasionówka przewiduje się kompleksowe uporządkowanie gospodarki odpadami na terenie gminy oraz zmniejszenie negatywnych uciążliwości dla środowiska w związku z istniejącym w chwili obecnej systemem gospodarki odpadami, zwłaszcza komunalnymi.

Realizacja zadań ujętych w planie w perspektywie do roku 2011 spowoduje wyeliminowanie istniejących uciążliwości dla środowiska. Szczegółowa analizę przewidywanych zmian w stanie środowiska w związku z realizacją konkretnych działań przedstawiono w tabeli 23.

Tabela 23. Zmiana stopnia negatywnego oddziaływania na środowisko w wyniku realizacji działań ujętych w planie gospodarki odpadami

Działanie	Zmiana negatywnego oddziaływania na środowisko
Likwidacja dzikich składowisk odpadów	Eliminacja zanieczyszczeń gleb, wód powierzchniowych i wód podziemnych, poprawa stanu sanitarnego terenów wiejskich, poprawa krajobrazu, rekultywacja i ochrona gleb przed zanieczyszczeniami, ochrona wód podziemnych,
Modernizacja składowiska odpadów	Spełnienie wymogów prawnych z zakresu ochrony środowiska.
Wprowadzenie zorganizowanego systemu gromadzenia odpadów	Właściwy sposób unieszkodliwiania odpadów. Możliwość selektywnej zbiórki odpadów. Ograniczenie powstawania dzikich składowisk odpadów.
Wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów i organizacja gminnych punktów zbiórki	Spełnienie wymogów prawnych z zakresu ochrony środowiska. Osiągnięcie wymaganych prawem poziomów odzysku i recyklingu Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów, dostosowanie sposobów unieszkodliwiania odpadów do rodzajów odpadów
Organizacja systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych, budowlanych	Spełnienie wymogów prawnych z zakresu ochrony środowiska. Osiągnięcie wymaganych prawem poziomów odzysku i recyklingu. Zapewnienie właściwego sposobu zagospodarowania i unieszkodliwienia odpadów
Właściwa gospodarka odpadami zawierającymi azbest	Eliminacja zanieczyszczeń ze strumienia odpadów sektora gospodarczego

Źródło: opracowanie własne.

Istotnym pozytywnym efektem realizacji opracowanego planu gospodarki odpadami będzie stałe podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców i wytwórców odpadów sektora gospodarczego. Działania zaproponowane w tym zakresie w dłuższej perspektywie czasowej zaowocują zmianą mentalności ludności w kierunki minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów i właściwego zagospodarowywania i unieszkodliwiania wytwarzanych odpadów.

10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

Obowiązek posiadania planu gospodarki odpadami wynika z zapisów zawartych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska oraz ustawie o odpadach. Do końca czerwca 2004 roku wszystkie gminy mają opracować plany gospodarki odpadami.

Plan gospodarki odpadami uwzględnia zapisy Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO), Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego (WPGO) oraz Powiatowego planu gospodarki odpadami dla powiatu sokólskiego (PPGO) Cele i zadania określone w planie są zgodne z zapisami i celami przyjętymi w następujących dokumentach:

ˇ II Polityka Ekologiczna Państwa;

ˇ Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010;

ˇ Program wykonawczy do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010;

ˇ Strategia rozwoju województwa podlaskiego do roku 2010.

Gminny plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie gminy, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620) gminny plan gospodarki odpadami określa: